Ο "Απόλλων Σαυροκτόνος" του Πραξιτέλη

«Παρὰ τὸ γεγονὸς ὃτι ὁ Πραξιτέλης ἦταν περισσότερο γνωστὸς γιὰ τὰ μαρμάρινα γλυπτά του, δημιούργησε πολὺ ὂμορφα ἒργα καὶ σὲ χαλκό . Ἒφτιαξε ἓναν νεανικὸ Ἀπόλλωνα ποὺ ὀνομάστηκε Σαυροκτόνος , νὰ ἐνεδρεύῃ μία ὑφέρπουσα σαύρα, μὲ ἓνα βέλος». -Πλίνιος ὁ Πρεσβύτερος, βιβλίο Φυσικῆς Ἱστορίας, 34.69ff, 1ος αἰῶνας μχ...


Το πλήρες γλυπτό είναι πιθανόν να δείχνει τον νεαρό θεό να τραβάει προς τα πίσω ένα λεπτό δέντρο δάφνης με το σηκωμένο αριστερό του χέρι, και κρατώντας με το δεξί χέρι ένα βέλος στο ύψος της μέσης του, πιθανώς για να πλήξει τη σαύρα που σέρνεται στο δέντρο. Η σύνθεση έχει διατηρηθεί σε δύο μαρμάρινα ρωμαϊκά αντίγραφα. Το ένα βρίσκεται στο Λούβρο και το άλλο στο Βατικανό.
Είναι ίσως το μοναδικό χάλκινο άγαλμα του Πραξιτέλη που έχει σωθεί.

Το χάλκινο άγαλμα στη τραγελαφική της οπτική είναι αμφιβόλου προελεύσεως και είχε μπει στο στόχαστρο της Ιταλίας (και όχι από την Ελλάδα)!!! Το διεκδικεί λέγοντας πως κλάπηκε από το έδαφός της ή κατ’ άλλη εκδοχή ότι το ψάρεψαν αρχαιοκάπηλοι στα χωρικά της ύδατα!!! Εμείς τους στηρίζουμε!!!

Το Μουσείο Τεχνών του Κλίβελαντ προσποιήθηκε κατάπληξη όταν έμαθε ότι θεωρούμε το εύρημα αμφισβητούμενο. Ο Μάικλ Μπένετ, ο επιμελητής ελληνικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων, θεωρούσε ότι έκανε την αγορά του αιώνα το 2004, οπότε το πήρε έναντι πέντε εκατομμυρίων δολαρίων. Ομως, τον Απρίλιο του 2007, η Ιταλία ζήτησε επίσημα το γλυπτό, εξέλιξη που είχε ως συνέπεια να "χαθεί" μεταξύ των υπογείων - αποθηκών του μουσείου.

Ο επιμελητής του Μουσείου Τεχνών του Κλίβελαντ υποστηρίζει πως ο Απόλλων Σαυροκτόνος είναι το μοναδικό έργο του Πραξιτέλη που έχει σωθεί, «ξεχνώντας» την κεφαλή από το κολοσσιαίο άγαλμα της Αρτέμιδος Βραυρωνίας

Ο καθηγητής Γεώργιος Δεσπίνης έχει αποδείξει πως αδιαμφισβήτητο έργο των χεριών του μεγάλου γλύπτη είναι η κεφαλή από το κολοσσικό άγαλμα της Αρτέμιδος Βραυρωνίας, που εντοπίστηκε στην Ακρόπολη και εκτίθεται στο μουσείο.

 

Πως βρέθηκε στο Κλίβελαντ;

Το μουσείο του Κλίβελαντ λέει πως το άγαλμα έχει εντοπιστεί σε ανασκαφή πριν από εκατό και πλέον χρόνια (άρα δεν εμπίπτει στη συνθήκη της ΟΥΝΕΣΚΟ) και ότι ανήκε σε συλλέκτη που ζούσε στη μέχρι πρόσφατα ανατολική Γερμανία. Φαίνεται όμως ότι όλα αυτά αμφισβητούνται, αφού κανείς δεν έχει κάποια απόδειξη πως το γλυπτό κοσμούσε πράγματι, κατά τη δεκαετία του ‘30, έναν γερμανικό κήπο.

Ο Απόλλων Σαυροκτόνος έχει πωληθεί στο μουσείο του Κλίβελαντ από το πρακτορείο «Φοίνιξ» των αδελφών Αμπουτάαμ, που έχουν σωρεία καταδικαστικών αποφάσεων για αρχαιοκαπηλική δραστηριότητα. Η ιταλική αστυνομία συνδέει ευθέως τον Φοίνικα με ένα αρχαιοκαπηλικό δίκτυο διεθνούς εμβέλειας. Χιλιάδες φωτογραφίες πολαρόιντ από κατασχέσεις αποθηκών του Τζάκομο Μέντιτσι παρουσιάζουν αρχαία που διακινούνταν παράνομα. Οι Αμπουτάαμ είχαν στενή συνεργασία με τον Μέντιτσι. Κάποια αντικείμενα που πωλούνταν στα αρχαιοπωλεία τους προέρχονταν από δικές του «παρτίδες» και, όπως λέει η ιταλική αστυνομία, έχουν αναγνωριστεί. Ομορφος κόσμος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος...

Η Ελλάδα θα ήθελε πολύ να είναι σε θέση να ζητήσει το γλυπτό, αλλά δεν έχει καμία απολύτως απόδειξη ότι βρέθηκε στο έδαφός της και βγήκε λαθραία από αυτό. Αντίθετα, μαρτυρίες Ιταλών ψαράδων λένε ότι ανασύρθηκε στα χωρικά ύδατα της γείτονος. Αυτές οι μαρτυρίες υπάρχουν συνέχεια και κάτι πρέπει να κάνει η χώρα μας γι’ αυτό, γιατί, όπως και να είναι, από την Ελλάδα κλάπηκαν αυτά τα έργα από τους Ρωμαίους.