Οι Αρχαίοι Έλληνες και το στόλισμα των δέντρων

Το έθιμο του στολισμού δέντρου, που συναντάμε κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, ήρθε στην Ελλάδα από τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στην Ελλάδα και το "προσέφεραν" στην χώρα μας, ως δικό τους έθιμο. Αυτή η πληροφορία, απαντάει στο πως κατέληξε το έθιμο στην σύγχρονη Ελλάδα.

Όμως πέρα από το πως κατέληξε, μήπως πρέπει να ξετυλίξουμε το κουβάρι για να πάμε στην αρχή του στολισμού και μήπως αυτή η διαδρομή των αιώνων, μας πάει από την σύγχρονη Ελλάδα στην Αρχαία;
Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε έθιμο, κατά το οποίο στόλιζαν την Ειρεσιώνη, ένα μεγάλο κλαδί αγριοελιάς, το οποίο το στόλιζαν με γριλάντες συνήθως από λευκό μαλλί, για αυτό και η ονομασία που προκύπτει από το είρος = έριον, μαλλίον.
Πάνω σε αυτά τα κλαδιά κρεμούσαν, με δέσιμο από κλωστή, τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς της συγκομιδής των καλλιεργιών (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά, κτλ).
Αυτή η εκδήλωση αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα που προέκυπτε το έτος καλλιέργειας και έφτανε στο στάδιο της συγκομιδής. Ταυτόχρονα όμως ήταν και παράκληση συνέχισης της γονιμότητας και ευφορίας για τον επόμενο χρόνο.
Το έθιμο της Ειρεσιώνης ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).

Πως τελούνταν και πότε;
Την εβδόμη ημέρα του μηνός Πυανεψιώνος (22 Σεπτεμβρίου - 20 Οκτωβρίου), παιδιά (αυτά που είχαν και τους δύο γονείς εν ζωή) περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των πόλεων της αρχαίας Ελλάδας (κυρίως στην Αθήνα), τραγουδώντας από σπίτι σε σπίτι. Όταν τελείωναν την περιφορά και επέστρεφαν σπίτι τους, κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους (ή πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος) και την αφηναν εκεί μέχρι την ιδία ημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν περιχύνοντάς την με κρασί, κατά την εορτή των Πυανέψιων.
Τα Πυανόψια ή Πυανέψια ήταν γιορτή στην αρχαία Αθήνα προς τιμή του Απόλλωνα με τη θυσία καρπών και φρούτων, των πρώτων μετά τη συγκομιδή. Στην κλασική εποχή, τα Πυανόψια ήταν μέρος της γιορτής των Θησείων. Στην αρχαία Αθήνα η γιορτή αποκαλούνταν Πυανόψια, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα την αποκαλούσαν Πανόψια (πάντας τοὺς καρποὺς τῇ ὄψει), γιατί "φαίνονταν όλοι οι καρποί.
Σύμφωνα με την παράδοση, το έθιμο αυτό καθιερώθηκε από το Θησέα όταν ξεκίνησε για την Κρήτη για να σκοτώσει το Μινώταυρο. Στη διαδρομή σταμάτησε στη Δήλο κι έκανε θυσία στον Απόλλωνα, λέγοντας ότι σε περίπτωση που κερδίσει τη μάχη με το Μινώταυρο θα του πρόσφερε στολισμένα κλαδιά ελιάς για να τον ευχαριστήσει. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ο Θησέας εκπλήρωσε την υπόσχεσή του. .

Το έθιμο της Ειρεσιώνης πριν έρθει στην χώρα μας εκ νέου ως χριστιανικό έθιμο, είχε καταδικαστεί ως ειδωλολατρικό τα χρόνια του Βυζαντίου και απαγορεύτηκε.
Η ιστορική μνήμη των Ελλήνων, από το συγκεκριμένο έθιμο, είχε ως αποτέλεσμα, το Χριστουγεννιάτικο δένδρο που μας "προσέφερε" ο Όθωνας, να υιοθετηθεί αμέσως.