Ώρες: Οι προστάτιδες της βλάστησης και του ανθρώπινου μόχθου

 Οι Ώρες είναι θεότητες καλόγνωμες και ευεργετικές και χαρίζουν πολλές χαρές στους ανθρώπους. Λένε πως είναι κόρες του Δία και της Θέμιδος και τα ονόματά τους είναι Δίκη, Ειρήνη και Ευνομία. Η Ευνομία ήταν η προσωποποίηση των νόμων, η Δίκη η προσωποποίηση της δικαιοσύνης και η Ειρήνη ήταν η πηγή όλων των αγαθών και απολαύσεων της ζωής.
Φυλάνε τις πύλες του ουρανού στον Όλυμπο και τις ανοιγοκλείνουν κατεβάζοντας εκεί ένα πυκνό σύννεφο. Για αυτό και ονομάζονται και οι πορτάρισσες του Ολύμπου. Καθώς κάνουν να κυλά ο χρόνος, φέρνουν στους ανθρώπους τα αγαθά των κόπων τους, τους καρπούς των έργων τους. Ως προστάτιδες της βλάστησης επιβραβεύουν τον ανθρώπινο μόχθο και εξασφαλίζουν την κοινωνική και πολιτική ευημερία στις πόλεις. Ακόμα υπηρετούν την Ήρα: λύνουν τα άλογα της από την άμαξα της και τα οδηγούν  στο παχνί. Κάθονται παρέα με τους άλλους θεούς σε χρυσά καθίσματα και κοντά στον Δία  παίζουν την φόρμιγγα και τραγουδούν .

Πιο στενή σχέση έχουν με την Αφροδίτη:οι χρυσοστολισμένες Ώρες υποδέχονται την θεά μόλις βγαίνει από τους αφρούς των κυμάτων στην Κύπρο. Της βάζουν θεϊκά ρούχα, χρυσό στεφάνι στο κεφάλι, χρυσά σκουλαρίκια και χρυσό περιδέρα ιο. Μαζί με τις Χάριτες της φτιάχνουν φορέματα, σαν και αυτά που φορούν οι ίδιες οι Ώρες και τα διαποτίζουν με αρώματα από ανοιξιάτικα λουλούδια, κρόκο, υάκινθο, μενεξέ, τριαντάφυλλο, νάρκισσο, λείριο.

Στους χορούς τους χορεύουν μαζί με την Αφροδίτη τις Χάριτες και την Άρτεμη. Έργο δικό τους, που το έκαναν μαζί με την Αθηνά, τις Χάριτες και την Πειθώ, ήταν να στολίσουν την Πανδώρα βάζοντάς της στεφάνι από ανοιξιάτικα λουλούδια.  
Επίσης αναθρέψαν μαζί με την Γη τον γιο της Νύμφης Κυρήνης και του Απόλλωνα τον Αρισταίο.http://mythikianazitisi.blogspot.gr/2014/07/blog-post_22.html 

Αναφέρεται πως ήταν βοηθοί του θεού Ήλιου και επιπλέον βοηθούσαν την θεά Χλωρίδα στο έργο της, στην βλάστηση της γης, ρυθμίζοντας τις Εποχές του Χρόνου.
Σιγά- σιγά οι Ώρες παρουσιάζονται να εκπροσωπούν μόνο τις εποχές του έτους και τις ώρες της ημέρας. Έτσι τους δίνουν για πατέρα τον Χρόνο και τις κάνουν από τρεις, τέσσερις και τελικά δώδεκα. Αποκτούν βέβαια και ανάλογα ονόματα όπως Αυγή, Ανατολή, Μεσημβρία, Δύση κ.λ.π
Για την καταγωγή και την φύση των Ωρών δεν υπάρχει ομοφωνία στην έρευνα. Σύμφωνα με την τελευταία άποψη, οι Ώρες είναι πανάρχαιες θεότητες της βλάστησης και ανήκουν- όπως και οι Χάριτες- σε προελληνικές γυναικείες θεότητες που πήραν οι Έλληνες από τους προ-Έλληνες κατοίκους των νησιών του Αιγαίου, τους Πελασγούς.
Οι θεότητες αυτές γιορτάζονταν με λατρείες που είχαν σχέση με χαρακτηριστικές στιγμές όπως την γέννηση, τον θάνατο και την αναγέννηση, τον κύκλο δηλαδή που διαγράφει στην πραγματικότητα η φύση κατά την διάρκεια του χρόνου.
Στην Αττική τις λάτρευαν μαζί με την Πάνδροσο, με τα ονόματα Καρπώ και Θαλλώ (Παυσανίας 9,35,2).

Φαίνεται όμως ότι και η Αυξώ - που ο Παυσανίας πιστεύει ότι είναι μια από τις Χάριτες ( http://mythiki-anazitisi.blogspot.gr/2013/07/blog-post_639.html)- είναι Ώρα, ή ακόμα καλύτερα και τα τρία ονόματα μπορούν να ανήκουν τόσο στις Ώρες όσο και στις Χάριτες όπως έχουν από πολλά χρόνια δείξει οι ερευνητές. Τα ονόματα αυτά δείχνουν τι περίμεναν οι Αθηναίοι από τις Ώρες. Η σύνδεση με την κόρη του Κέκροπα, Πάνδροσο, δείχνει πόσο σημαντική ήταν η εύνοια τους για την ξέρη Γη της Αττικής.
Ο Ησίοδος τις αναφέρει να είναι αδερφές με τις Χάριτες από τον ίδιο πατέρα, τον Δία, στενή σχέση έχουν και με άλλες θεότητες και πρώτα από όλες με την Ήρα- πολλοί μάλιστα λένε ότι το όνομα Ήρα βγαίνει από το ώρα.
Στο Ηραίο της Ολυμπίας υπήρχαν δίπλα από το άγαλμα της Ήρας τα αγάλματα των Ωρών (Παυσανίας 5,1.1 και 7.1), ενώ το άγαλμα της Αργείας Ήρας, έργο του Πολύκλειτου, φορούσε στέμμα που είχε πάνω τις Χάριτες και τις Ώρες .
Στενή σχέση είχαν και με την Δήμητρα και Περσεφόνη- που αναφέρεται ως "Ωρών συμπαίκτρια"και συνοδεύεται στον Άδη από δυο Ώρες μαζί με τον θεό Διόνυσο και τις Μοίρες.

Στον Ησίοδο οι Ώρες, "ωρεύουν", δηλαδή φυλάνε-φρουρούν τα έργα των ανθρώπων.  Η Δίκη, η Ευνομία και η Ειρήνη γίνονται στον Ησίοδο μια τριάδα κοινωνικών-αστικών δυνάμεων και όχι θεοτήτων της βλάστησης όπως η Θαλλώ η Καρπώ και η Αυξώ (φυτρώνω, αυξάνομαι, καρποφορώ). Στον Όμηρο ήδη συναντούμε μια αντίληψη που εξηγεί την "εξέλιξη" αυτή των Ωρών, από θεότητες της βλάστησης σε θεότητες της κοινωνικής τάξης: οι Ώρες προστατεύουν τα έργα των ανθρώπων- έργον όμως είναι το κατεξοχήν προϊόν του ανθρώπινου μόχθου, δηλαδή το καλλιεργημένο χωράφι .
Αυτά τα έργα καταστρέφονται στην Ιλιάδα ( Ε 92, Π 384) από καταρρακτώδης βροχές που τα πλημμυρίζουν και παρασύρουν τα χώματα τους στην θάλασσα. Έτσι γίνεται όταν ο Δίας θυμώσει με ανθρώπους που βγάζουν άδικες αποφάσεις και δεν σέβονται την Δίκη. Όταν όμως ο άρχοντας της πόλης σέβεται τους θεϊκούς νόμους τότε η "μαύρη γη βγάζει σιτάρι και κριθάρι,τα δέντρα πάνε να σπάσουν από τους καρπούς, τα δυνατά πρόβατα γεννοβολούν, η θάλασσα δίνει ψάρια (Όμηρος,θ110- Ησίοδος "Έργα και Ημέρες 225)
Οι παλιές θεότητες της βλάστησης έγιναν σεβαστές πολιτικές δυνάμεις, ολύμπιες παρουσίες, χωρίς να χάσουν όμως τον αρχικό τους χαρακτήρα.
Ο Πίνδαρος τις ονομάζει "Αγλαόκαρπους" (αυτές με τους λαμπρούς-ωραίους καρπούς) και τις παρουσιάζει να εξασφαλίζουν πολιτική σταθερότητα και ευημερία στην πόλη όπως και ο Βακχυλίδης. Και οι δύο παραπάνω όταν αναφέρονταν στις Ώρες και ιδιαίτερα στην Ευνομία προσδίδουν σε αυτές ένα αριστοκρατικό-ολιγαρχικό πολιτικό περιεχόμενο. Οι Ώρες αποτρέπουν τις στάσεις. Είναι εγγύηση για την σταθερότητα του συστήματος διακυβέρνησης (είναι γνωστό π.χ ότι αυτό που ζητούν οι Δημοκρατικοί των πόλεων είναι Ισονομία). Οι Ώρες συνδέονται περισσότερο με πόλεις ολόκληρες σε αντίθεση με τις Μοίρες που συνδέονται περισσότερο με άτομα.  Αυτό που τις ενώνει εκτός από τον πατέρα τους τον Δία είναι η κοινή τους μητέρα, η Θέμις: απορρέουν από την ίδια θεϊκή αρχή της τάξης, της κανονικότητας και της ομαλότητας.

Η έρευνα και συλλογή πληροφοριων έγινε από την Γιώβη Βασιλική. Για να πραγματοποιηθεί το παραπάνω άρθρο πληροφορίες αντλήθηκαν από πηγές και άρθρα σχετικά με το θέμα.