Νίκαια και Διόνυσος: Οι γονείς της Τελετής

«Μακάριος, όποιος γνωρίζει τις θεϊκές τελετές». Βάκχες- Ευριπίδης

Η Τελετή κατά την Ελληνική Μυθολογία ήταν κόρη του Διονύσου και της Νίκαιας, η οποία ήταν η κόρη του Σαγγάριου και της Κυβέλης.
Η Νίκαια ήταν μία νύμφη (Ναϊάδα), ακόλουθος της Άρτεμης, (Νόννο/Διον. 15-16) και παρότι  ήταν ωραιότατη, αποστρεφόταν τον έρωτα και αγαπούσε μόνο το κυνήγι, τη φροντίδα των άγριων ζώων και το παιχνίδι. Ήταν τόσο όμορφη που λέγεται μεταφορικά πως «το σώμα της είχε λεηλατήσει όλη την ομορφιά του Ολύμπου».
Κάποτε ο βοσκός Ύμνος από τη Φρυγία ερωτεύθηκε τη Νίκαια. Όταν της εκμυστηρεύτηκε τον έρωτά του γι' αυτήν ο Φρύγας βοσκός Ύμνος, οργισμένη η Νίκαια από τις επανειλημμένες ενοχλήσεις του τον σκότωσε με ένα βέλος· θεές και νύμφες έκλαψαν τον θάνατό του. Από τότε αντηχούν στα δάση τα λόγια που θυμίζουν παιδικό τραγουδάκι: «Ο ωραίος βοσκός χάθηκε, η όμορφη κυνηγός τον σκότωσε».

  Κατά μία άλλη παραλλαγή του μύθου λέγεται πως εκείνος της ζήτησε να τον σκοτώσει για να τον λυτρώσει από τον καημό που έκαιγε στην καρδιά του. Αυτό έπραξε η Νίκαια με ένα βέλος. Βλέποντας όμως το τι είχε συμβεί ο θεός Έρως οργίσθηκε για τη βίαιη αυτή πράξη και για να την τιμωρήσει, ενέπνευσε σφοδρό πόθο για τη Νίκαια στον ίδιο τον θεό Διόνυσο. Τοξοβόλησε λοιπόν τον Διόνυσο και τον έκανε να ερωτευτεί την άκαρδη νέα, όταν την είδε να λούζεται γυμνή, και να την ακολουθεί παντού, για να την αποκτήσει. Αλλά η Νίκαια απέκρουσε ακόμα και τον Διόνυσο.
Ο θεός μπόρεσε να την κατακτήσει μόνο όταν τη μέθυσε, μετατρέποντας σε κρασί το νερό της πηγής που έπινε η νύμφη. Έσκυψε και ήπιε η νύμφη  και έπεσε ζαλισμένη στην σκιά ενός πελώριου δέντρου, σε έναν βαθύ ύπνο.  Ο Διόνυσος , ξυπόλητος, την πλησίασε αθόρυβος. Της πήρε τη φαρέτρα και το τόξο και τα τα έκρυψε πίσω από ένα βράχο.  Της έδεσε τα πόδια  και τα χέρια και έσμιξε μαζί της. Όταν η Νίκαια συνήλθε και κατάλαβε τι είχε γίνει, προσπάθησε να αυτοκτονήσει, κι ύστερα εγκατέλειψε και τα δάση και την Άρτεμη. Λίγο αργότερα, και με τη βοήθεια των Ωρών, γέννησε ένα κοριτσάκι που το ονόμασε Τελετή.
Την «μύηση» την «τελειοποίηση» την «ολοκλήρωση» την «τελείωση».

 Η Νίκαια τελικώς συμφιλιώθηκε με τον Διόνυσο και απέκτησαν μαζί ένα ακόμα παιδί, τον Σάτυρο. Και ο Διόνυσος, για να τιμήσει τη μητέρα των παιδιών του, μετά την επιστροφή του από την Ινδία έκτισε μια πόλη και της έδωσε το όνομα Νίκαια.Έπειτα από την αποδοχή της μοίρας της, η Νίκαια πέρασε την ζωή της σαν μια απλή θνητή γυναίκα μπροστά στον αργαλειό της.
 Η κόρη τους η Τελετή λάτρευε τους νυχτερινούς χορούς, τις εορτές και διασκεδάσεις κι ευχαριστιόταν ν΄ ακούει τους ήχους των κροτάλων παρακολουθώντας από μικρή τον πατέρα της. Όπως καταγράφει ο Παυσανίας, (Βοιωτικά Θ' 30-4), δίπλα στο άγαλμα του Ορφέα που βρισκόταν στον Ελικώνα υπήρχε και το άγαλμα της Τελετής και γύρω απ΄ αυτά είχαν στηθεί πέτρινα αγάλματα θηρίων (από λίθο και χαλκό) που φαίνονταν ν΄ άκουγαν τον Ορφέα ως θαμώνες.
Ο δε Αριστοφάνης υποστηρίζει ότι ο Ορφέας ήταν εκείνος που υπέδειξε τις τελετές στους ανθρώπους προκειμένου να αποφεύγουν έτσι τις αγριότητες και συμπλοκές.
Στη τέχνη η Τελετή παριστάνονταν συνήθως ανάγλυφη μαζί με την Επίκτηση και την Ευθυμία ως ιδεατές ανθρωπόμορφες κόρες των εγκαινίων, του κέρδους και της ευφορίας της Γης των οποίων οι παρουσίες κρίνονταν απαραίτητες στη τέλεση των εορταστικών τελετών.

Η έρευνα έγινε από την Γιώβη Βασιλική