«Διότι, φίλοι μου, πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν έχουν τα πλούτη ή τη φτώχεια στο σπίτι τους αλλά στην ψυχή τους. Κι αυτό επειδή βλέπω πολλούς ιδιώτες οι οποίοι, μολονότι έχουν πολλά χρήματα, πιστεύουν ότι είναι τόσο φτωχοί, ώστε υποβάλλονται σε μύριους κόπους και κινδύνους για να αποκτήσουν περισσότερα· και ξέρω επίσης και αδελφούς που, αν και κληρονόμησαν ίσα μερίδια, ο ένας τους έχει αρκετά για να αντιμετωπίζει τις ανάγκες του και του μένει και περίσσευμα, ενώ ο άλλος στερείται τα πάντα· γνωρίζω εξάλλου και κάποιους τυράννους που έχουν τόση δίψα για χρήμα, ώστε διαπράττουν κακουργήματα φοβερότερα από τους φτωχότερους ανθρώπους του κόσμου· διότι η ανέχεια, πιστεύω, κάνει μερικούς κλέφτες, τοιχωρύχους ή ανδραποδιστές· υπάρχουν όμως και κάποιοι μονάρχες που καταστρέφουν ολόκληρες οικογένειες, θανατώνουν πλήθος ανθρώπους και πολλές φορές οδηγούν στη σκλαβιά πόλεις ολόκληρες για το χρήμα.
Αυτούς λοιπόν εγώ τουλάχιστον τους συμπονώ βαθιά για τη βαριά τους αρρώστια.
Διότι μου φαίνεται πως πάσχουν από το ίδιο νόσημα με εκείνους που, όσα κι αν αποκτήσουν και όσα κι αν φάνε, δεν χορταίνουν ποτέ.
Όσο για μένα, έχω τόσο πολλά, ώστε εγώ ο ίδιος δυσκολεύομαι να υπολογίσω την αξία τους. Κι όμως μου φτάνουν για να τρώγω όσο να μην πεινάω και να πίνω όσο να μη διψάω και να ντύνομαι έτσι ώστε να μην κρυώνω έξω περισσότερο από αυτόν εδώ τον πάμπλουτο Καλλία· κι όταν μένω σπίτι, ολόζεστοι χιτώνες μου φαίνονται οι τοίχοι και πανωφόρι βαρύ η σκεπή του· και το στρώμα μου με ικανοποιεί τόσο, ώστε μου είναι πολύ δύσκολο να σηκωθώ το πρωί.
Κι αν κάποτε το σώμα μου νιώσει επιθυμία για έρωτα, είμαι τόσο ολιγαρκής, ώστε οι γυναίκες που επισκέπτομαι με δέχονται με εξαιρετική ευχαρίστηση επειδή κανένας άλλος δεν θέλει να πλαγιάσει μαζί τους.
Κι όλ' αυτά τα βρίσκω τόσο ευχάριστα, ώστε, κάνοντάς τα, θα ευχόμουν μάλλον να απολαμβάνω λιγότερο παρά περισσότερο· τόσο υπερβολική μου φαίνεται η ηδονή που μου δίνουν μερικά από αυτά. Αλλά το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο μου λογαριάζω πως είναι τούτο: ότι, αν κανείς μου στερήσει ακόμα κι αυτά που έχω τώρα, δεν ξέρω καμιά δουλειά, όσο ταπεινή κι αν είναι, που να μην μπορεί να μου εξασφαλίσει τον επιούσιο. Διότι, όταν θελήσω να δώσω στον εαυτό μου χαρά, δεν προμηθεύομαι από την αγορά τα ακριβά πράγματα ―στοιχίζουν πάρα πολύ―, αλλά τα αντλώ από την ψυχή μου. Και η χαρά μου είναι πολύ μεγαλύτερη όταν περιμένω να χρειαστώ κάτι για να το απολαύσω παρά όταν χρησιμοποιώ κάτι ακριβό, όπως τώρα που πίνω αυτό το θασίτικο κρασί χωρίς να διψάω, μόνο και μόνο επειδή μου το σερβίρουν.
Επιπλέον, αυτοί που αγαπούν τη λιτότητα είναι και πολύ δικαιότεροι από εκείνους που κυνηγάνε το χρήμα ― κι αυτό είναι φυσικό: όσοι αρκούνται σε όσα έχουν, καθόλου δεν ορέγονται τα ξένα. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι ένας τέτοιος πλούτος κάνει τους ανθρώπους και πιο γενναιόδωρους.
Για παράδειγμα, ο Σωκράτης αποδώ, στον οποίο οφείλω τον δικό μου πλούτο, δεν μετρούσε ούτε ζύγιζε αυτά που μου προμήθευε, αλλά όσα μπορούσα να σηκώσω, τόσα μου πρόσφερε· έτσι κι εγώ τώρα δεν τα αρνιέμαι σε κανέναν, άλλα επιδεικνύω σε όλους τους φίλους μου την αφθονία των αγαθών μου και μεταδίδω τα πλούτη της ψυχής μου σε όποιον το επιθυμεί.
Αλλά το πιο εκλεκτό από όσα κατέχω το βλέπετε: έχω πάντα ελεύθερο χρόνο για να βλέπω τα αξιοθέατα και για ν' ακούω τα αξιάκουστα και ―πράγμα που εγώ εκτιμώ πάνω απ' όλα― να περνώ χωρίς άλλες φροντίδες τις μέρες μου συντροφιά με τον Σωκράτη. Όπως εγώ έτσι κι εκείνος δεν θαυμάζει όσους έχουν το περισσότερο χρυσάφι, αλλά έχει πάντα συντροφιά αυτούς που συμβαίνει να του αρέσουν».
Έτσι μίλησε ο Αντισθένης.
ΞΕΝΟΦΩΝ, ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ ΞΕΝ Συμπ 4.29–4.44Μτφρ. Α. Σιδέρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου