ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ: ΜΗΝΑΣ ΜΕΝΗΤΟΣ

Ο έπαινος και ο στέφανος είναι οι συνηθέστερες τιμές τις οποίες απένεμαν οι ελληνικές πόλεις σε ευεργέτες τους. Η διατύπωση του επαίνου και της στεφάνωσης είναι αναπόσπαστο μέρος του τυπικού όλων των τιμητικών ψηφισμάτων.

Ένα στεφάνι θεωρείται στην αρχαία Ελλάδα η ύψιστη τιμή σεβασμού και εκτίμησης. Υπήρχε η επαναλαμβανόμενη στεφάνωση και η άπαξ. Σε τακτά χρονικά διαστήματα σε αυτή την ενότητα, θα μνημονεύονται ευεργέτες οι οποίοι στεφανώθηκαν και τιμήθηκαν για το ευ-έργο τους και το όφελος που επέφεραν οι ανιδιοτελείς πράξεις τους στην Πόλη και στον αρχαίο κόσμο.
Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από ανάλογες επιγραφές που βρέθηκαν.
Ας πάμε να τους γνωρίσουμε.

ΣΗΣΤΟΣ - Τιμητικό ψήφισμα της βουλής και του δήμου της Σηστού για τον Μηνά Μένητος. 133-120 π. Χ. Στ. 95-98:

«στεφανοῦσθαι δέ αὐτὸν καὶ ὑπὸ τοῦ δήμου ἀνὰ πᾶ[ν] ἒτος τῆς
πανηγύρεως ἐν τῶι γυμνικῶι ἀγῶνι χρυσῶι στεφάνωι, τήν ἀναγόρευσιν τοῦ
κήρυκος ποιουμένου κατὰ τάδε· ὁ δῆμος στεφανοῖ Μηνᾶν Μένητος
γυμνασιαρχήσαντα δὶς καλῶς κα[ὶ] φιλοδόξως ἀρετῆς ἕνεκεν καὶ εὐνοίας
τῆς εἰς ἑαυτόν».

Ο Μηνάς θεωρούσε ότι το καλύτερο είναι να δείχνει τη χρησιμότητά του προς την πατρίδα, χωρίς να είναι φειδωλός στις δαπάνες και στις χορηγίες και χωρίς να αποφεύγει τις δύσκολες καταστάσεις και τους κινδύνους και χωρίς να υπολογίζει την αναμενόμενη ανάλωση της ιδιωτικής του περιουσίας για τις πρεσβείες εφόσον επρόκειτο για το καλό της πόλης. Όλα αυτά τα θεωρούσε δευτερεύοντα ζητήματα και έθετε πάνω από όλα την πίστη και την προθυμία προς την πατρίδα.  Ο Μηνάς πρόσφερε και στην εξωτερική πολιτική, αλλά και στην εσωτερική. 

Στην εξωτερική πολιτική, ο Μηνάς έστειλε πρεσβείες στους Ατταλίδες. Από την εποχή του Ευμένους Β΄(197-160/59 π. Χ.) μέχρι και τον Άτταλο Γ΄(138-133 π. Χ.) η Σηστός βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Ατταλιδών. 

Παρόλο αυτά εξακολουθούσε να έχει τους θεσμούς μιας πόλης (εκκλησία και βουλή),
όπως και γυμνάσια. Ο Μηνάς ως πρεσβευτής στην Πέργαμο εξυπηρέτησε άριστα τα συμφέροντα της πόλης και αποδείχτηκε αξιόπιστος ως προς την διαχείριση των χρημάτων, τα οποία οι πολίτες του εμπιστεύθηκαν. 

Τα χρήματα αυτά ήταν προφανώς ένα είδος φόρου που η Σηστός κατέβαλλε στους Ατταλίδες για να εξασφαλίσει την προστασία της. Γι΄αυτό ο Μηνάς μετέβη στους βασιλείς για να πληρώσει τον φόρο έτσι ώστε να προστατεύουν την πόλη από τις θρακικές επιδρομές. 

Ο Μηνάς ανέλαβε επίσης πρεσβείες στον στρατηγό της Χερσονήσου και της Θράκης, Στράτωνα, ο οποίος ήταν στρατηγός των Ατταλιδών στην Θράκη. Οι αποστολές προς τους βασιλείς και στον στρατηγό στην ακτή του Ελλησπόντου είχαν σκοπό να προστατεύσουν οι Ατταλίδες και ο Στράτων
την Σηστό από τις θρακικές επιδρομές. 

Μετά τον θάνατο του Αττάλου Γ΄ (133 π. Χ.) η Σηστός περιήλθε σε δύσκολη θέση, επειδή έμεινε απροστάτευτη από τις επιθέσεις των γειτονικών Θρακών και λόγω της κατάστασης που προέκυψε από την διαθήκη του Αττάλου Γ΄, ο οποίος κληροδότησε το βασίλειό του στους Ρωμαίους. 

Την διαθήκη αμφισβήτησε ο Αριστόνικος, νόθος γιος του Ευμένους Β΄, ο οποίος υποστηρίχθηκε κυρίως από απελευθέρους που έφεραν την ονομασία «Ηλιοπολίτες».  Με την φράση «τῶν ἂλλων ἐπιστάντων χαλεπῶν» φαίνεται να υπονοείται η επανάσταση του Αριστονίκου (132-128 π. Χ.)33. 

Ο κίνδυνος για την Σηστό σε αυτήν την δεύτερη περίπτωση έγκειται στο γεγονός ότι εξακολουθούσε να μη μπορεί να προστατευτεί από τις επιδρομές. Οι Ρωμαίοι αυτά τα χρόνια έστειλαν πρεσβείες και στρατηγούς στην Ασία για να καταστείλουν την εξέγερση του Αριστονίκου και να εξασφαλίσουν την κληρονομιά που τους δόθηκε. 

Η Σηστός έστειλε προς αυτούς πρεσβείες για να πετύχει την βοήθειά τους στις επιθέσεις που αντιμετώπιζε· επιθυμούσε να πάρουν οι Ρωμαίοι την θέση των Ατταλιδών ως προστάτες της πόλης. 

Ο Μηνάς έστειλε πρεσβείες και προς άλλες ελληνικές πόλεις. Πρόκειται προφανώς για πόλεις που αντιστάθηκαν στον Αριστόνικο, όπως η Έφεσος, η Σμύρνη και η Πέργαμος. 

Οι ελληνικές πόλεις του βασιλείου των Ατταλιδών δεν συμμετείχαν στην επανάσταση του Αριστονίκου και του αντιστάθηκαν, διότι η διαθήκη του Αττάλου Γ΄ όριζε ότι το βασίλειό του παραχωρούνταν μεν στους Ρωμαίους, οι ελληνικές πόλεις, ωστόσο, θα παρέμεναν ελεύθερες και αυτόνομες. Όσον αφορά την εσωτερική πολιτική ο Μηνάς, υπήρξε ιερέας του βασιλιά Αττάλου Γ΄και εξελέγη γυμνασίαρχος δύο φορές, καθώς φρόντιζε διαρκώς για τον εξωραϊσμό του γυμνασίου και για την μόρφωση των νέων. 

Ως γυμνασίαρχος την πρώτη φορά φρόντισε για την πειθαρχία των νέων και για τον εξωραϊσμό του γυμνασίου, για την παροχή όλων των αναγκαίων προμηθειών και για την κάλυψη των ελλείψεων δαπανώντας μεγάλα χρηματικά ποσά από την προσωπική του περιουσία. 

Κατά την δεύτερη γυμνασιαρχία του ο Μηνάς υπήρξε ακόμη πιο δραστήριος στις προσφορές του για το καλό της πόλης του. Ενώ η πόλη βρισκόταν σε δύσκολη θέση λόγω θρακικών επιδρομών ο Μηνάς προέβη σε θυσίες προς τιμήν των θεών προστατών του γυμνασίου, οι οποίοι ήταν ο Ερμής και ο Ηρακλής, και διεξαγωγή αγώνων για τους χρήστες του γυμνασίου.
Για όλα αυτά που πρόσφερε, η βουλή και ο δήμος αποφάσισαν μεταξύ άλλων τιμών να στεφανώνεται ανά παν έτος της πανηγύρεως στον γυμνικό αγώνα και συγχρόνως η αναγόρευση του στεφάνου να γίνεται από τον κήρυκα με την αναγραφόμενη στο κείμενο διατύπωση της αναγόρευσης.

Οι πηγές για τα ψηφίσματα προέρχονται από την διπλωματική μεταπτυχιακή εργασίας της ΝΙΚΟΛΕΤΑΣ Κ. ΒΟΥΡΟΝΙΚΟΥ με τίτλο: 

«ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΙΗΝΕΚΗΣ ΣΕ ΤΙΜΗΤΙΚΑ ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΜΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ»