Ένα εξαιρετικό απόσπασμα από το βιβλίο του Ρομπέρτο Καλάσσο "Οι γάμοι του Κάδμου και της Αρμονίας" μας περιγράφει το επίθετο ΓΑΝΟΣ που δόθηκε στον πατέρα θεών και ανθρώπων Δία. Ας το διαβάσουμε:
"Όπως τον χαρακτηρίζει ο χαραγμένος ύμνος που βρέθηκε στο Παλαίκαστρο της Κρήτης, είναι ο μέγιστος κούρος. Σαν να είχε χωρίσει μόλις από τους πανομοιότυπους συντρόφους του και να έγινε τότε ο άρχοντας. Ο μοναδικός Ζευς. Σαν να είχε γεννηθεί ο θεός από την διάσπαση του βλέμματος των μυημένων.Στον κούρο που κάνει ένα βήμα μπροστά από την σειρά των άλλων, βλέπουν τους εαυτούς τους. Είναι οι Κουρήτες που χορέψαν γύρω από το Δία-βρέφος, χτυπώντας δυνατά τις ασπίδες τους.
Τώρα είναι έτοιμοι να τον ακολουθήσουν στα βουνά, περιπλανώμενοι και μάγοι, δοκιμαστές μετάλλων.
Πάντα στην επιγραφή του Παλαικάστρου ο Ζευς ονομάζεται ΠΑΓΚΡΑΤΈΣ ΓΑΝΟΣ, παντοδύναμη λαμπρότητα του υγρού στοιχείου.
Γάνος όμως είναι μια λέξη που καμία λέξη δεν μπορεί να περιγράψει. Στο Μέγα Ετυμολογικό του αποδίδεται αυτήν η ακολουθία εννοιών: Ύδωρ, χάρμα, Φως, λίπος, αυγή, λευκότης, λαμπηδών. Γάνος για τους Κύπριους σημαίνει και ο παράδεισος, η γη των αιωνίων.
Γάνος είναι μια ουσία, ένα συναίσθημα, μια ακτινοβολία. Από γάνο είναι φτιαγμένος ο Ζευς, από γάνο και οι Δώδεκα.
Ο Ζευς είναι ο κυρίαρχος της ακτινοβολούσας ύλης με την οποία διαμορφώνει και από την οποία διαμορφώθηκε γύρω του ο κύκλος των δώδεκα.
Μια αντανάκλαση εκείνης της ύλης λαμποκοπούσε στο άγαλμα που έπλασε ο Ζευς για να κρύψει την καρδιά του Ζαγρέα".
Ο ύμνος είναι μια επίκληση στον Δικταίο Δία, εξυμνούνται τα αγαθά και η παντοδυναμία του και τον παρακαλούν να φέρει στους ανθρώπους την ευτυχία, στη γη εφορία των καρπών κ.λ.π. βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου χρονολογείται τον 2ο-3ο μ.Χ. αιώνα αν και λαμβάνοντας υπ’ όψη την εκφορά της γλώσσας πρόκειται για παλιότερο κείμενο πιθανώς του 4ου-3ου π.Χ. αιώνα που και αυτό με τη σειρά του βασίζεται σε ακόμα παλιότερο ύμνο που δεν σώζεται.
Αρχαίο Κείμενο
Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρόνειε, παγκρατές γάνους, βέβακες
δαιμόνων αγώμενος. Δίκταν ές ενιαυτόν έρπε και γέγαθι μολπά
ταν τοι κρέκομεν πακτίσι μείξαντες αμ΄ αυλοίσιν και στάντες αείδομεν τεόν αμφί βωμόν ευερκή. Ιώ, Μέγισ[τε] Κούρε χαίρε μοι Κρόνειε παγκρα[τές γάνους, βέβακες] δαιμόνων αγώμενος. Δίκταν ές ενι[αυτόν έρπ]ε και γέγαθι μολπά. Ενθα γαρ σε, παίδ' άμβροτον,
ασπιδ[ηφόροι τροφήες] παρ' Ρέας λαβόντες πόδα κ[ρούοντες αντέκρυψαν] . Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρόνειε, παγκρατές γάνους, βέβακες δαιμόνων αγώμενος. Δίκταν ές ενιαυτόν έρπε και γέγαθι μολπά....................τα]ς καλάς Αούς. [Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κ]ρόνειε,παγκρατές γάν[ους, βέβακες δαιμόνω]ν αγώμενος. Δίκταν ές ενι[αυτόν έρπε κα]ι γέγαθι μολπά. [Ωραι δε β]ρύον κατήτος και βροτούς Δίκα κατήχε [άλλα τε θνατ΄ ‘αμφ]επε ζω α φίλολβος Ειρήνα. [Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρόνειε], παγκρατές γάν[ους, βέβακες δαιμόνων αγώ]μενος Δίκταν ες ε[νιαυτόν.έρπε και γέ]γαθι μολπά. Α[μών θόρε κ΄ ες δέ]μνια και θορ΄ εύποκ΄ ες [ποίμνια κ΄ ες λήϊ]α καρπών θόρε κ΄ ες τελεσφ[όρους αύρας].Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρ[όνειε],παγκρατές γάνους, βέβακες [δαιμό]νων αγώμενος Δίκταν ες ενι[αυτόν]. έρπε και γέγαθι μολπά. [Θόρε κ΄ ες] πόληας αμών θόρε κ΄ ες ποντοπόρας νάας Θόρε κ΄ ες ν[έους πο]λείτας Θόρε κ΄ ες Θέμιν κλ[ειτάν. Ιώ. Μέγιστε] Κούρε, χαίρε μοι Κρ[όνειε], παγκρατές γάνους, βέβακ[ες δαιμόνων αγ]ώμενος Δίκταν ες ενι[αυτόν.έρπε και γέγαθι] μολπά.
Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρόνειε, παγκρατές γάνους, βέβακες
δαιμόνων αγώμενος. Δίκταν ές ενιαυτόν έρπε και γέγαθι μολπά
ταν τοι κρέκομεν πακτίσι μείξαντες αμ΄ αυλοίσιν και στάντες αείδομεν τεόν αμφί βωμόν ευερκή. Ιώ, Μέγισ[τε] Κούρε χαίρε μοι Κρόνειε παγκρα[τές γάνους, βέβακες] δαιμόνων αγώμενος. Δίκταν ές ενι[αυτόν έρπ]ε και γέγαθι μολπά. Ενθα γαρ σε, παίδ' άμβροτον,
ασπιδ[ηφόροι τροφήες] παρ' Ρέας λαβόντες πόδα κ[ρούοντες αντέκρυψαν] . Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρόνειε, παγκρατές γάνους, βέβακες δαιμόνων αγώμενος. Δίκταν ές ενιαυτόν έρπε και γέγαθι μολπά....................τα]ς καλάς Αούς. [Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κ]ρόνειε,παγκρατές γάν[ους, βέβακες δαιμόνω]ν αγώμενος. Δίκταν ές ενι[αυτόν έρπε κα]ι γέγαθι μολπά. [Ωραι δε β]ρύον κατήτος και βροτούς Δίκα κατήχε [άλλα τε θνατ΄ ‘αμφ]επε ζω α φίλολβος Ειρήνα. [Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρόνειε], παγκρατές γάν[ους, βέβακες δαιμόνων αγώ]μενος Δίκταν ες ε[νιαυτόν.έρπε και γέ]γαθι μολπά. Α[μών θόρε κ΄ ες δέ]μνια και θορ΄ εύποκ΄ ες [ποίμνια κ΄ ες λήϊ]α καρπών θόρε κ΄ ες τελεσφ[όρους αύρας].Ιώ. Μέγιστε Κούρε, χαίρε μοι Κρ[όνειε],παγκρατές γάνους, βέβακες [δαιμό]νων αγώμενος Δίκταν ες ενι[αυτόν]. έρπε και γέγαθι μολπά. [Θόρε κ΄ ες] πόληας αμών θόρε κ΄ ες ποντοπόρας νάας Θόρε κ΄ ες ν[έους πο]λείτας Θόρε κ΄ ες Θέμιν κλ[ειτάν. Ιώ. Μέγιστε] Κούρε, χαίρε μοι Κρ[όνειε], παγκρατές γάνους, βέβακ[ες δαιμόνων αγ]ώμενος Δίκταν ες ενι[αυτόν.έρπε και γέγαθι] μολπά.
Μετάφραση
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες γιε του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε από τους άλλους θεούς.
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες Κουρήτες, έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον ύμνο σου κτυπώντας τις άρπες, συγχωνεύοντας τον ήχο τους, με τον ήχο των αυλών, και ψάλλομε αυτόν γύρω από το βωμό σου, τον περιφραγμένο καλά.
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες γιε του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε από τους άλλους θεούς.
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες Κουρήτες, έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον ύμνο σου .
Διότι εδώ σαυτόν τον τόπο) εσένα, θεϊκό παιδί. Οι ασπιδοφόροι ανατροφείς Σου. Σε παρέλαβαν από τη Ρέα, χτυπώντας τα πόδια τους με θόρυβο, Σε έκρυψαν σε άλλο μέρος (απέναντι). (Εδώ πιθανόν να έχουμε την Δίκτη και εναντι τη Ιδη.)
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες γιε του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε από τους άλλους (θεούς).
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες), έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον ύμνο σου .
.............τις καλές ημέρες.
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες γιε του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε από τους άλλους θεούς.
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες) έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον ΄ύμνο σου .
Την εποχή των βρύων, κατά την οποία δικαιοσύνη κατέχει τους ανθρώπους, αλλά και στεφανώνω την ευδαίμονα Ειρήνη.
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες γιε του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε από τους άλλους θεούς.
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες),έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη .και ψάλλομε τον ΄ύμνο σου .
Βοήθησε να αυξάνεται η οικογένεια. και πλούσια μαλλιά να έχουν τα πρόβατα και πολύ καρπό τα σπαρτά, και ευνοϊκοί άνεμοι στα ταξίδια που πραγματοποιούνται.
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες γιε του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε από τους άλλους θεούς.
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες), έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον ΄ύμνο σου .
Βοήθα τις πόλεις και τα πλοία που πλέουν στους πόντους.
Βοήθα να έχει αρκετούς νέους η πόλη, βοήθα και την δικαιοσύνη στην ένδοξο πόλη.
Βοήθα Μέγιστε Κούρε, καλώς ήλθες γιέ του Κρόνου, Παντοδύναμε και λαμπρότερε από τους άλλους θεούς.
Συνοδευόμενος από τους Δαίμονες (Κουρήτες), έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον ύμνο σου .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου