«Ανδρικεπαιδόθυρσος, Βριμώ, Βριμώ.
Ας εισέλθει στον ιερό λειμώνα: ατιμώρητος είναι ο μύστης. Βυθίστηκα».Ορφικό έλασμα 4ου αι π.χ
Η Βριμώ είναι μια τοπική χθόνια θεότητα στην οποία αποδίδονταν τιμές ιδιαίτερα στη πόλη των Φερών της Θεσσαλίας. Έτσι την συναντάμε και ως «Βριμώ Φεραία». Άλλα επίθετα που της αποδίδονται είναι «φρυάττουσα» και «λυσσώσα». Εικάζεται ότι επρόκειτο για θεότητα του κάτω κόσμου, του Άδη.Η Βριμώ είναι ανεξάρτητη τοπική θεότητα του Κάτω Κόσμου με λατρεία στις Φερές όπως είπαμε, αλλά στο πέρασμα του χρόνου περιορίστηκε σε επίθετο άλλων γυναικείων θεοτήτων που σχετίζονταν με τον Άδη και την χθόνια λατρεία.
Έτσι συχνά παρατηρείται το όνομα Βριμώ να αποτελεί σε άλλα σημεία της Ελλάδας προσωνύμιο που έφεραν μεγάλες θεότητες όπως η Περσεφόνη, η Δήμητρα, η Εκάτη, η Ρέα αλλά και η Κυβέλη.
Λέγεται επίσης και «Οβριμώ ή Ομβριμώ» από το επίθετο «όβριμος» που σημαίνει ο δυνατός, ο ισχυρός, ο βαρύς, ο στιβαρός αλλά και ο ορμητικός, ο βίαιος, ο φοβερός.
Στον Όμηρο το επίθετο «όβριμος» το συναντάμε ως προσωνύμιο του Άρεως, του Αχιλλέως και του Έκτορος.
«Βριμώ» σημαίνει την δυνατή, την φοβερή, την άγρια, την πλήρης οργή, αυτή που οργιζόταν, ιδιότητες και επίθετα που δίδονταν στην βασίλισσα του κάτω κόσμου.
Το προσωνύμιο «Βριμώ» δόθηκε επίσης στην Περσεφόνη εξαιτίας της οργισμένης της αντίδραση όταν ο Ερμής προσπάθησε να την βιάσει.
Στα νομίσματα της πόλης των Φερών που βρέθηκαν στις αρχαιολογικές ανασκαφές παριστάνουν την Βριμώ ως «δαδοφόρος έφιππος». Στην Θεσσαλία επίσης λατρεύεται η θεά Εννοδία ως αντίστοιχη της Εκάτης η οποία απεικονίζεται κάποιες φορές ως δαδοφόρος.
Στα Ελευσίνια μυστήρια το όνομα είχε και αρσενική μορφή και συνδεόταν με τον Ίακχο, γιο της Περσεφόνης, στην περίφημη φράση την οποία έλεγε ο ιεροφάντης:
«ἱερόν ἔτεκε πότνια κοῦρον, Βριμώ Βριμόν»
«Βριμώ» σημαίνει την δυνατή, την φοβερή, την άγρια, την πλήρης οργή, αυτή που οργιζόταν, ιδιότητες και επίθετα που δίδονταν στην βασίλισσα του κάτω κόσμου.
Το προσωνύμιο «Βριμώ» δόθηκε επίσης στην Περσεφόνη εξαιτίας της οργισμένης της αντίδραση όταν ο Ερμής προσπάθησε να την βιάσει.
Στα νομίσματα της πόλης των Φερών που βρέθηκαν στις αρχαιολογικές ανασκαφές παριστάνουν την Βριμώ ως «δαδοφόρος έφιππος». Στην Θεσσαλία επίσης λατρεύεται η θεά Εννοδία ως αντίστοιχη της Εκάτης η οποία απεικονίζεται κάποιες φορές ως δαδοφόρος.
Στα Ελευσίνια μυστήρια το όνομα είχε και αρσενική μορφή και συνδεόταν με τον Ίακχο, γιο της Περσεφόνης, στην περίφημη φράση την οποία έλεγε ο ιεροφάντης:
«ἱερόν ἔτεκε πότνια κοῦρον, Βριμώ Βριμόν»
«άγιο παιδί γέννησε η σεβάσμια, (Βριμώ) τον Διόνυσο (Βριμόν)».
Στην συνέχεια έδειχνε ένα στάχυ που συμβολίζει τον πλούτο και την αφθονία.
Μας λέει ο Ρόμπερτ Γκρέιβς στο βιβλίο του «Ελληνικοί μύθοι»:
«Στην εσωτερική κόχη του ναού οι εκστατικοί ιερείς της Δήμητρας εκτελούσαν συμβολικά την ερωτική επαφή της θεάς με τον Ιάσιο, ή τον Τριπτόλεμο, ή τον Δία ανεβοκατεβαζοντας ένα φαλλικό αντικείμενο στο επάνω μέρος μιας γυναικείας μπότας, εξού και «Έλευσις» υποδηλώνει παρεφθαρμενο παράγωγο του «Ειλυθυιής» δηλαδή «εκείνης που οργιάζει σε τόπο απόκρυφο».
Ύστερα οι μυσταγωγοί, ντυμένοι βοσκοί, έμπαιναν με χαρούμενες κραυγές επιδεικνύοντας ένα λίκνο που περιείχε ένα παιδί, τον Βρίμο, τον γιό της Βριμούς και άμεσο καρπό ενός τελετουργικού γάμου.
Βριμώ λοιπόν στα ελευσίνια μυστήρια γίνεται το προσωνύμιο της θεάς Δήμητρας και Βρίμος συνώνυμο του Πλούτου».
Τον αποκαλούσαν και Ιακχο όπου και αυτό είναι το όνομα που πιο συχνά αναφέρεται.
Κατά μια εκδοχή η οργή της θεάς Δήμητρας αναδύεται από μέσα της ως «θεά Βριμώ».
Την Βριμώ την συναντάμε επίσης από τον Απολλώνιο τον Ρόδιο στα Αργοναυτικά, όπου περιγράφοντας την προετοιμασία της Μήδειας να φτιάξει το φίλτρο που θα βοηθούσε τον Ιάσωνα να αντιμετωπίσει τους ταύρους του Άρη αναφέρει:
«Το μαύρο της χυμό, όπως αυτός της ορεινής βελανιδιάς, τον είχε μαζέψει σ' ένα κοχύλι από την Κασπία για να φτιάξει φίλτρο, αφού πρώτα λουτρό είχε κάνει σ' εφτά αστείρευτα ρυάκια κι εφτά φορές είχε καλέσει την παιδοτρόφο Β ρ ι μ ώ, τη νυχτοπλάνητη, τη καταχθόνια, τη βασίλισσα των νεκρών».
Από το νότιο κοιμητήριο των Φερών ανακαλύπτει η αρχαιολογική σκαπάνη ένα ορφικό έλασμα του 350-300 π.χ, το οποίο ήταν τυλιγμένο σε μορφή κυλίνδρου και γράφει:
«Ανδρικεπαιδόθυρσος, Βριμώ, Βριμώ. Ας εισέλθει στον ιερό λειμώνα: ατιμώρητος είναι ο μύστης.
Βυθίστηκα».
Σύμφωνα με τον φιλολόγο Στ. Γκιργκένη το πρώτο συνθηματικό, Ανδρικεπαιδόθυρσος, μοιάζει να σχετίζεται με τον Ηρικεπαίο ή Ηρικαπαίο (βρίσκουμε στην κλητική και την παραλλαγή Ἰρικεπαῖγε), όνομα του Φάνη ή του Διονύσου σε ορφικό πλαίσιο. Εδώ πρέπει να εννοείται ο Διόνυσος και όχι ο Φάνης, αφού η Βριμώ αμέσως μετά είναι η Περσεφόνη.
Η λέξη σύμβολα σημαίνει συνθηματικά σημάδια αναγνώρισης. Τη λέξη την συναντάμε και στην ορφική πινακίδα από την Έντελλα. Πρόκειται κυρίως για μυστικά ή απόκρυφα ονόματα θεών ή φράσεις με νόημα για τους μυημένους. Τα σύμβολα επιτρέπουν την αναγνώριση των μυημένων μεταξύ τους, αλλά και την είσοδό τους σε απόκρυφα ιερά μέρη, καθώς και την αποδοχή τους από τις θεότητες στον Κάτω Κόσμο.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κάπου εδώ τελειώνει η αναφορά μου στην θεά Βριμώ.
Η Βριμώ λατρεύτηκε, τιμήθηκε και αφέθηκε σε έναν βαθύ ύπνο. Πέρασε στον μύθο. Αν ξεχάστηκε είναι κάτι που δεν λέγεται με σιγουριά.
Μέσα στις μνήμες και στους μύθους σαφώς και παραμένει ζωντανή. Περιμένοντας ίσως κάποιους μυσταγωγούς που, υπό των ήχων της έντονης και οργιαστικής μουσικής, θα την εγείρουν και θα μας ξυπνήσουν από τον βαθύ ύπνο της λησμοσύνης.
Ελθέ θεά!
Δείξε μας τον τρόπο να εξαγνιστούμε στα νερά της Μνημοσύνης.
Δείξε μας πως να καθαρθούμε, πως να κολυμπήσουμε στα νερά της αλήθειας, υπό το φως σου, και να φτάσουμε στην ακτή, ελεύθεροι από τον φαύλο κύκλο των εδώ παθών στον οποίο έχουμε εμπλακεί.
Θύμησέ μας πως να διώξουμε τον φόβο που έχει γαντζωθεί στα σπλάχνα μας, επειδή θυμόμαστε μόνο την βροτή ύπαρξη μας και λησμονούμε την θεϊκή.
Θύμησέ μας εσύ την θεϊκή μας φύση.
Δώσε θεά ξανά τον ρυθμό στους μύστες να σπάσουν τα φράγματα που σε κρατούν μακριά μας.
Ελθέ θεά!
Αιώνες τώρα περιμένουμε.
Έρευνα, αρθρογραφία και συλλογή πληροφοριών έγινε από την Γιώβη Βασιλική.
Στην συνέχεια έδειχνε ένα στάχυ που συμβολίζει τον πλούτο και την αφθονία.
Μας λέει ο Ρόμπερτ Γκρέιβς στο βιβλίο του «Ελληνικοί μύθοι»:
«Στην εσωτερική κόχη του ναού οι εκστατικοί ιερείς της Δήμητρας εκτελούσαν συμβολικά την ερωτική επαφή της θεάς με τον Ιάσιο, ή τον Τριπτόλεμο, ή τον Δία ανεβοκατεβαζοντας ένα φαλλικό αντικείμενο στο επάνω μέρος μιας γυναικείας μπότας, εξού και «Έλευσις» υποδηλώνει παρεφθαρμενο παράγωγο του «Ειλυθυιής» δηλαδή «εκείνης που οργιάζει σε τόπο απόκρυφο».
Ύστερα οι μυσταγωγοί, ντυμένοι βοσκοί, έμπαιναν με χαρούμενες κραυγές επιδεικνύοντας ένα λίκνο που περιείχε ένα παιδί, τον Βρίμο, τον γιό της Βριμούς και άμεσο καρπό ενός τελετουργικού γάμου.
Βριμώ λοιπόν στα ελευσίνια μυστήρια γίνεται το προσωνύμιο της θεάς Δήμητρας και Βρίμος συνώνυμο του Πλούτου».
Τον αποκαλούσαν και Ιακχο όπου και αυτό είναι το όνομα που πιο συχνά αναφέρεται.
Κατά μια εκδοχή η οργή της θεάς Δήμητρας αναδύεται από μέσα της ως «θεά Βριμώ».
Την Βριμώ την συναντάμε επίσης από τον Απολλώνιο τον Ρόδιο στα Αργοναυτικά, όπου περιγράφοντας την προετοιμασία της Μήδειας να φτιάξει το φίλτρο που θα βοηθούσε τον Ιάσωνα να αντιμετωπίσει τους ταύρους του Άρη αναφέρει:
«Το μαύρο της χυμό, όπως αυτός της ορεινής βελανιδιάς, τον είχε μαζέψει σ' ένα κοχύλι από την Κασπία για να φτιάξει φίλτρο, αφού πρώτα λουτρό είχε κάνει σ' εφτά αστείρευτα ρυάκια κι εφτά φορές είχε καλέσει την παιδοτρόφο Β ρ ι μ ώ, τη νυχτοπλάνητη, τη καταχθόνια, τη βασίλισσα των νεκρών».
Από το νότιο κοιμητήριο των Φερών ανακαλύπτει η αρχαιολογική σκαπάνη ένα ορφικό έλασμα του 350-300 π.χ, το οποίο ήταν τυλιγμένο σε μορφή κυλίνδρου και γράφει:
«Ανδρικεπαιδόθυρσος, Βριμώ, Βριμώ. Ας εισέλθει στον ιερό λειμώνα: ατιμώρητος είναι ο μύστης.
Βυθίστηκα».
Σύμφωνα με τον φιλολόγο Στ. Γκιργκένη το πρώτο συνθηματικό, Ανδρικεπαιδόθυρσος, μοιάζει να σχετίζεται με τον Ηρικεπαίο ή Ηρικαπαίο (βρίσκουμε στην κλητική και την παραλλαγή Ἰρικεπαῖγε), όνομα του Φάνη ή του Διονύσου σε ορφικό πλαίσιο. Εδώ πρέπει να εννοείται ο Διόνυσος και όχι ο Φάνης, αφού η Βριμώ αμέσως μετά είναι η Περσεφόνη.
Η λέξη σύμβολα σημαίνει συνθηματικά σημάδια αναγνώρισης. Τη λέξη την συναντάμε και στην ορφική πινακίδα από την Έντελλα. Πρόκειται κυρίως για μυστικά ή απόκρυφα ονόματα θεών ή φράσεις με νόημα για τους μυημένους. Τα σύμβολα επιτρέπουν την αναγνώριση των μυημένων μεταξύ τους, αλλά και την είσοδό τους σε απόκρυφα ιερά μέρη, καθώς και την αποδοχή τους από τις θεότητες στον Κάτω Κόσμο.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κάπου εδώ τελειώνει η αναφορά μου στην θεά Βριμώ.
Η Βριμώ λατρεύτηκε, τιμήθηκε και αφέθηκε σε έναν βαθύ ύπνο. Πέρασε στον μύθο. Αν ξεχάστηκε είναι κάτι που δεν λέγεται με σιγουριά.
Μέσα στις μνήμες και στους μύθους σαφώς και παραμένει ζωντανή. Περιμένοντας ίσως κάποιους μυσταγωγούς που, υπό των ήχων της έντονης και οργιαστικής μουσικής, θα την εγείρουν και θα μας ξυπνήσουν από τον βαθύ ύπνο της λησμοσύνης.
Ελθέ θεά!
Δείξε μας τον τρόπο να εξαγνιστούμε στα νερά της Μνημοσύνης.
Δείξε μας πως να καθαρθούμε, πως να κολυμπήσουμε στα νερά της αλήθειας, υπό το φως σου, και να φτάσουμε στην ακτή, ελεύθεροι από τον φαύλο κύκλο των εδώ παθών στον οποίο έχουμε εμπλακεί.
Θύμησέ μας πως να διώξουμε τον φόβο που έχει γαντζωθεί στα σπλάχνα μας, επειδή θυμόμαστε μόνο την βροτή ύπαρξη μας και λησμονούμε την θεϊκή.
Θύμησέ μας εσύ την θεϊκή μας φύση.
Δώσε θεά ξανά τον ρυθμό στους μύστες να σπάσουν τα φράγματα που σε κρατούν μακριά μας.
Ελθέ θεά!
Αιώνες τώρα περιμένουμε.
Έρευνα, αρθρογραφία και συλλογή πληροφοριών έγινε από την Γιώβη Βασιλική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου