ΝΟΣΤΙΜΟΝ ΗΜΑΡ

«Ουδέν γλύκιον πατρίδος»

«Τίποτε πιο γλυκό απ’ την πατρίδα»
                             Ομήρου Οδύσσεια

Όσοι βρέθηκαν σε βάρβαρους τόπους, μακριά από την μητέρα Ελλάδα, το σαράκι που τους έτρωγε ήταν η επιστροφή στα χώματα της. Η Νοσταλγία ήταν η δύναμη της επιστροφής στην αγκαλιά της. Η Νοσταλγία προέρχεται από τον «Νόστο» , την επιστροφή στην πατρίδα και το «Άλγος» που σημαίνει τον ψυχικό πόνο που γεννάει η προσμονή, η λαχτάρα της επιστροφής στην πατρίδα.
Αυτή η δύναμη, αυτός ο πόνος και η προσμονή ονομάζεται «Νόστιμον ἦμαρ». Αυτή η δύναμη ώθησε τον Οδυσσέα να βρει τον δρόμο της επιστροφής.
Η νοσταλγία ωθεί τους Έλληνες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Στα χώματα της. Με ό,ποιο κόστος.
Ο Οδυσσέας ας μην ξεχνάμε απαρνείται ακόμα και την αθανασία για χάρη του νόστου του. Τι είναι όμως το «Νόστιμον ἦμαρ»;
Ας πάμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι της ιστορίας μας.Ο Όμηρος ονομάζει «νόστιμον ήμαρ» την ημέρα που ο ξενιτεμένος Οδυσσέας γυρίζει στην αγαπημένη του Ιθάκη. «Νόστιμον ἦμαρ» είναι η ημέρα του γυρισμού, της επιστροφής, η επάνοδος στην πατρίδα. Ο ξενιτεμένος, ονειρεύεται το ταξίδι του νόστου. Κι έρχεται κάποια στιγμή η ευλογημένη μέρα της επιστροφής, το «νόστιμον ήμαρ».
Προέρχεται από το ρήμα «νέομαι» που σημαίνει «επιστρέφω», «γυρίζω πίσω στην πατρίδα μου».
Από τη λέξη «νόστος» προέρχεται η λέξη «νόστιμος», αλλά και η λέξη «νοσταλγία», που σημαίνει τον ψυχικό πόνο (άλγος) που γεννάει η προσμονή, η λαχτάρα της επιστροφής στην πατρίδα. λέξη «νόστιμον» έχει κοινή ρίζα με το «νόστος» και το «νέομαι» (επιστρέφω, επανέρχομαι).

Στην Οδύσσεια, σε τρία σημεία ο Όμηρος χρησιμοποιεί τη φράση:
Στη Ραψωδία Α’.
Η τιμωρία των συντρόφων του Οδυσσέα για τη σφαγή των βοδιών του θεού Ήλιου δίνεται σε μια μόνο γραμμή: ο Ήλιος «τους άρπαξε του γυρισμού τη μέρα»
(«…αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ»).

Στη Ραψωδία Θ’,
ο Οδυσσέας απευθύνεται στη Ναυσικά και της λέει πως θα την ευγνωμονεί ως σωτήρα του μόνο αν τον βοηθήσει να «χαρεί του γυρισμού τη μέρα»
(«νόστιμον ἦμαρ ἰδέσθαι»).

Στη Ραψωδία Ε’,
απαντάει στην Καλυψώ ότι σκοπός του είναι: «να δουν τα μάτια του του γυρισμού τη μέρα»
(«οίκαδε τ’ ελθέμεναι και νόστιμον ήμαρ ιδέσθαι».)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ξέρω πως πολλοί νιώθουν αυτόν τον πόνο της επιστροφής. Όλοι έχουν την αγωνία να φτάσουν στην Ιθάκη τους. Μια Ιθάκη που μπορεί να είναι τόπος, μπορεί να είναι στόχος. Όμως κανείς δεν πρόκειται να δει τα χώματα της πατρίδας του εάν δεν πάει πρώτα στον πόλεμο όπως πήγε και ο Οδυσσέας. Γιατί ο νόστος έρχεται όταν φεύγει η ειρήνη. Όταν πολεμάς με Κίρκες και λωτοφάγους. Και θα θυμίσω σε όλους πως, ακόμη και ο Οδυσσέας που πάλεψε και πολέμησε για την Ιθάκη του, αφότου έφτασε μετά από λίγο καιρό ξαναεφυγε.
Ξέρω επίσης πως πολλοί τα βράδια κοιτούν τον έναστρο ουρανό και ποθούν να επιστρέψουν στην αληθινή πατρίδα. Είμαι μία από αυτούς. Αυτήν την αληθινή πατρίδα από όπου προήλθε η ψυχή τους. Άλλη Ιθάκη, ίδιος όμως ο πόνος.
Σε αυτούς που βιάζονται να γυρίσουν πίσω στην ουράνια πατρίδα θα αφήσω το παρακάτω απόσπασμα του Καζαντζάκη ως τροφή για σκέψη.
Μια φορά έλεγα και εγώ: "Γιατί να παλεύω με τα επίγεια; Τι με ενδιαφέρει ο κόσμος τούτος;
Είμαι εξόριστος του ουρανού και βιάζουμαι να γυρίσω στην πατρίδα μου."
Μα σιγά σιγά κατάλαβα, κανένας δεν μπορεί να μπει στον ουρανό αν δεν νικήσει πρώτα τη γης, και κανένας δεν μπορεί να νικήσει τη γης αν δεν παλεύει με λύσσα και υπομονή και χωρίς συμβιβασμό μαζί της.

Έρευνα αρθρογραφία και συλλογή πληροφοριών έγινε από την Γιώβη Βασιλική.