Translate

Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου 2013

Αφροδίτη Κτήσυλλα

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Κτήσυλλα είναι γνωστή μια θυγατέρα του Αλκιδάμα και της Ιουλίδας, από την Κω. Στη νήσο Κω υπήρχε ιερό της Κτήσυλλας, η οποία λατρευόταν με θυσίες και δεχόταν την επίκληση «Εκαέργη».
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, που αφηγείται ο Αντωνίνος Λιμπεράλις, η Κτήσυλλα καταγόταν από την Κέα και την είχε ερωτευθεί ο Ερμοχάρης ο Αθηναίος, όταν την είδε να χορεύει.
Ο Ερμοχάρης σκέφθηκε το εξής τέχνασμα: Χάραξε ένα όρκο πάνω σε ένα μήλο και περίμενε πότε η Κτήσυλλα θα πήγαινε στον ναό της Αρτέμιδας. Μόλις η κόρη βρέθηκε εκεί, ο Ερμοχάρης πέταξε μέσα το μήλο. Εκείνη το πήρε και διάβασε μεγαλόφωνα ό,τι ήταν γραμμένο επάνω του: «Ορκίζομαι να μην πάρω για σύζυγό μου άλλον εκτός από τον Ερμοχάρη.» Η Κτήσυλλα ντράπηκε και πέταξε μακριά το μήλο. Ο Ερμοχάρης όμως πήγε κατευθείαν στον πατέρα της, του ανακοίνωσε το συμβάν και τη ζήτησε σε γάμο. Ο Αλκιδάμας δέχθηκε, αλλά ο Ερμοχάρης του ζήτησε να ορκισθεί στον Απόλλωνα και να αγγίξει και την ιερή του δάφνη.
Πέρασε από τότε αρκετός καιρός. Ο Αλκιδάμας όχι μόνο καταπάτησε τον όρκο του, αλλά ξεχνώντας τον αρραβώνιασε την Κτήσυλλα με άλλο. Ενώ λοιπόν η Κτήσυλλα θυσίαζε στην Άρτεμη για να τιμήσει τη μνηστεία της, ο Ερμοχάρης έτρεξε στον ναό. Αυτή τον είδε, τον ερωτεύθηκε και εγκαταλείφθηκε σε μία εκούσια απαγωγή. Το ζεύγος έφθασε στην Αθήνα και τέλεσε τους γάμους του. Όμως η αθέτηση του όρκου του πατέρα δεν έμεινε ατιμώρητη: η Κτήσυλλα γέννησε ένα παιδί, αλλά η ίδια πέθανε κατά τον τοκετό. Εξιλεώθηκε έτσι η επιορκία του πατέρα της προς τον Απόλλωνα.
Η Αφροδίτη που προστάτευε πάντα τους ερωτευμένους και τους βοηθούσε, έτσι μη θέλοντας να έχει τέτοιο τέλος η άτυχη κοπέλα, την μεταμόρφωσε σε ένα κατάλευκο περιστέρι που πέταξε μακριά από τον τάφο της. Λέγεται πως ενώ ετοιμάζονταν για την κηδεία, το σώμα της εξαφανίστηκε και από το στρώμα της πέταξε ένα περιστέρι.
Οι κάτοικοι της Κέας και ο Ερμοχάρης ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών τι έπρεπε να κάνουν και εκείνο τους απάντησε ότι έπρεπε να αποδώσουν λατρεία στην «Αφροδίτη Κτήσυλλα», δηλαδή στη νεκρή γυναίκα που είχε θεοποιηθεί. Και ο Ερμοχάρης, ύστερα από χρησμό, ίδρυσε ιερό στην πόλη της καταγωγής της χαμένης γυναίκας του. Ήταν το ιερό της Αφροδίτης Κτήσυλλας, όπως την ονόμαζαν οι κάτοικοι της Ιουλίδας, στην οποία θυσίαζαν οι Κείοι, ή της Κτήσυλλας Εκαέργης (Μακροσαϊτεύτρα) όπως την αποκαλούσαν άλλοι.

Κτήσυλλα ἐγένετο Κεία τὸ γένος ἐξ Ἰουλίδος, Ἀλκιδάμαντος θυγάτηρ. ταύτην ἰδὼν Ἑρμοχάρης Ἀθηναῖος χορεύουσαν Πυθίοις περὶ τὸν βωμὸν τοῦ Ἀπόλλωνος ἐν Καρθαίᾳ ἐπεθύμισεν αὐτῆς, καὶ ἐπιγράψας μῆλον ἔρριψεν ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Ἀρτέμιδος, ἡ δὲ ἀνείλετο καὶ ἀνέγνω· ἐγέγραπτο δὲ ὅρκος κατὰ τῆς Ἀρτέμιδος, ἦ μὴν γαμηθήσεσθαι Ἑρμοχάρει Ἀθηναίῳ. ἡ μὲν οὖν Κτήσυλλα ἀπέρριψε τὸ μῆλον αἰδεσθεῖσα καὶ χαλεπῶς ἤνεγκεν, ὥσπερ ὅτε Κυδίππην Ἀκόντιος ἐξηπάτησεν. Ἑρμοχάρει δὲ αἰτησαμένῳ κατῄνεσε τὸν γάμον ὁ πατήρ ὁ τῆς Κτησύλλης καὶ ὤμοσεν τὸν Ἀπόλλωνα τῆς δάφνης ἁψάμενος. ἐπεὶ δὲ διῆλθεν ὁ τῶν Πυθίων χρόνος, Ἀλκιδάμας ἐκλαθόμενος τὸν ὅρκον, ὅν ὤμοσεν ἑτέρῳ συνῴκιζε τὴν θυγατέρα. καὶ ἡ παῖς ἔθυεν ἐν τῷ τῆς Ἀρτέμιδος ἱερῷ· χαλεπῶς δὲ φέρων Ἑρμοχάρης ἐπὶ τῷ τούτου διαμαρτεῖν εἰσέδραμεν εἰς τὸ Ἀρτεμίσιον· καὶ ἡ παῖς αὐτὸν ἰδοῦσα κατὰ θεῖον ἠράσθη, καὶ συνθεμένη διὰ τῆς τροφοῦ, διαλαθοῦσα τὸν πατέρα νύχιον ἀπέπλευσεν εἰς τὰς Ἀθήνας καὶ γάμος ἐπράχθη τῷ Ἑρμοχάρει. τεκοῦσα δ᾿ ἡ Κτήσυλλα καὶ χαλεπῶς ἐκ τοῦ τόκου διατεθεῖσα ἐτελεύτησε κατὰ δαίμονα, ὅτι ὁ πατὴρ αὐτῆς ἐψεύσατο τὸν ὅρκον. καὶ τὸ μὲν σῶμα κομίσαντες ἔφερον ὅπως κηδεύσωσιν, ἐκ δὲ τῆς στρωμνῆς πελειὰς ἐξέπτη καὶ τὸ σῶμα τῆς Κτησύλλης ἀφανὲς ἐγένετο. χρωμένῳ δ᾿ Ἑρμοχάρει ὁ θεὸς ἀνεῖπεν ἱδρύσασθαι ἱερὸν παρὰ τοῖς Ἰουλιήταις ἐπώνυμον Ἀφροδίτης Κτησύλλης· ἔχρησε δὲ καὶ τοῖς Κείοις. οἱ δὲ θύουσιν ἄχρι νῦν, Ἰουλιῆται μὲν Ἀφροδίτη, Κτήσυλλαν ὀνομάζοντες, οἱ δὲ ἄλλοι Κτήσυλλαν Ἑκάεργην.
(Ἀντωνῖνος Λιβεράλις: Μεταμορφώσεις 1)

 *Έρευνα-συλλογή πληροφοριών Γιώβη Βασιλική

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου