Translate

Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2017

"Ερμή μου, χτυπούν τα δόντια μου απ’ το κρύο"

 Ο Ιππώνακτας γεννήθηκε στην Έφεσο. H ακμή του τοποθετείται στο β΄ μισό του 6ου αιώνα π.Χ. Εξορίστηκε από τους τυράννους Αθηναγόρα και Κωμά και κατέφυγε στις Κλαζομενές, όπου και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του. Ο Ιππώνακτας ήταν πολύ φτωχός και συναναστρεφόταν ανθρώπους των κατώτερων στρωμάτων και ιερόδουλες. Το έργο του μας μεταφέρει σε έναν κόσμο αντι-ηρωικό και βρόμικο.
Οι αρχαίοι συγγραφείς χαρακτηρίζουν τους στίχους του «ιάμβους» (Αθήναιος). Στην πραγματικότητα ο Ιππώναξ εισήγαγε το χωλίαμβο ή σκάζοντα στίχο, όπου ο τελευταίος πόδας (ίαμβος) είναι σπονδείος ή τροχαίος. Με αυτή την καινοτομία έδινε στο στίχο ιδιαίτερο ρυθμό, κάνοντάς τον να χωλαίνει, να «κουτσαίνει» (να «σκάζει»).
Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι γραμμένο σε χωλίαμβους και φανερώνει την πλήρη ένδεια του ποιητή. Ο χαρακτήρας του είναι ειρωνικός και σαρκαστικός. Ο υπερβολικά φιλικός διάλογος του ποιητή με τον Ερμή και η ειλικρίνεια μέσα σε ένα πλαίσιο πικρής ειρωνείας δηλώνουν για πρώτη φορά στην ελληνική λογοτεχνία ένα είδος υμνητικής-επικλητικής ποίησης έξω από κάθε παράδοση.

"Ερμή, Ερμή μου, της Μαίας γιε, Κυλλήνιε,
επάκουσε την δέησή μου, γιατί τουρτουρίζω
και χτυπούν τα δόντια μου
Δώσε μια χλαίνη στον Ιππώνακτα και κανένα χιτωνάκο
και κανένα ζευγάρι σανδαλάκια και παντοφλάκια γούνινα
και εξήντα χρυσούς στατήρες, που ν᾽ ανεβώ στη ζυγαριά
κι ακόμα να γέρνει από την άλλη.
Γιατί εμένα ποτέ σου δεν μου έδωσες μια ζεστή χλαίνη,
το γιατρικό για το τουρτούρισμα το χειμώνα,
ούτε μου τύλιξες τα πόδια με ζεστές παντούφλες γούνινες
να μην ματώνουν οι χιονίστρες μου."

Ἑρμῆ, φίλ᾽ Ἑρμῆ, Μαιαδεῦ, Κυλλήνιε,
ἐπεύχομαί τοι, κάρτα γὰρ κακῶς ῥιγῶ
καὶ βαμβαλύζω
δὸς χλαῖναν Ἱππώνακτι καὶ κυπασσίσκον
καὶ σαμβαλίσκα κἀσκερίσκα καὶ χρυσοῦ
στατῆρας ἑξήκοντα τοὐτέρου τοίχου.
ἐμοὶ γὰρ οὐκ ἔδωκας οὔτέ κω χλαῖναν
δασεῖαν ἐν χειμῶνι φάρμακον ῥίγεος,
οὔτ᾽ ἀσκέρῃσι τοὺς πόδας δασείῃσι
ἔκρυψας, ὥς μοι μὴ χίμετλα ῥήγνυται.


(μετάφραση Θ. Κ. Στεφανόπουλος)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου