Μηκώνη: Μια εποχή πριν ξεκινήσει ο χρόνος

"Ήτανε τότε που κανόνιζαν στη Μηκώνη τις σχέσεις τους οι θεοί και οι θνητοί άνθρωποι".
(Ησίοδος - Θεογονία)
  Άλλη μια χρονιά μόλις ξεπρόβαλε. Ελπίδες για όμορφες στιγμές με Υγεία και εκ πληρωμένους στόχους ξεχύνονται ολούθε. Ο Πανδαμάτωρ χρόνος μας αγκαλιάζει, άλλους πιο απαλά και άλλους πιο σφιχτά, ανάλογα με τα πόσα χρόνια ακόμα του χρωστάμε στον ανοιχτό λογαριασμό που έχουμε μαζί του.

"Οι περασμένες μέρες πίσω μένουν, μια θλιβερή γραμμή κεριών σβησμένων" μας λέει ο Καβάφης...

Λέγεται ότι: "Το προσόν των Γερμανών είναι ότι εκμεταλλεύονται καλά το χρόνο. Το ταλέντο των Γάλλων είναι ότι τον κάνουν να ξεχνιέται". Όμως υπάρχει και ένας ακόμη λαός που σε αυτούς απλά ο χρόνος ...δεν υπήρχε. Οι Έλληνες. Που; Στην εύφορη κοιλάδα της Μηκώνης. Όπου θεοί και άνθρωποι ζούσανε μαζί και αντάμα τότε που ακόμα η στιγμή του χωρισμού δεν είχε φτάσει.
Όμως θα ήταν άδικο να ..χάσουμε άλλο χρόνο μιλώντας για τον χρόνο. Ας πάμε ένα νοητό ταξίδι πίσω στον χρόνο όταν αυτός δεν υπήρχε, πίσω στην Μηκώνη, ακολουθώντας την περιγραφή που μας δίνει ο Jean- Pierre Vernant  εμπνευσμένος φυσικά από την Θεογονία του Ησίοδου, στο βιβλίο του "Το Σύμπαν, οι Θεοί, οι Άνθρωποι".
"Ο Δίας έχει καταλάβει το θρόνο του σύμπαντος. Ο κόσμος είναι τώρα πια τακτοποιημένος. Οι θεοί πολέμησαν μεταξύ τους, κάποιοι υπερίσχυσαν. Οι θεοί έδιωξαν όλα τα κακά από τον ουρανό, τα έκλεισαν στον Τάρταρο. Και οι άνθρωποι; τι γίνονται οι άνθρωποι; Η ιστορία δεν αρχίζει ακριβώς  με την γέννηση του κόσμου, αλλά την στιγμή που ο Δίας κατέχει ήδη τον θρόνο, την εποχή που ο θεϊκός κόσμος έχει σταθεροποιηθεί.  
Οι θεοί δεν ζουν αποκλειστικά στον Όλυμπο, μοιράζονται με τους θνητούς κάποια κομμάτια γης. Ειδικότερα υπάρχει στην Ελλάδα ένα μέρος, κοντά στην Κόρινθο, η Μηκώνη, όπου θεοί και άνθρωποι ζουν μαζί, ανακατεμένοι. Τρώνε το ίδιο φαγητό, κάθονται στο ίδιο τραπέζι, γλεντούν αντάμα. Κάθε μέρα είναι γλέντι και χαρά. Τρώνε, πίνουν, γλεντούν, ακούν τις Μούσες να ψάλλουν την δόξα του Δία, τις περιπέτειες των θεών. Με δύο λόγια όλα πάνε κατ' ευχήν.
Η πεδιάδα της Μηκώνης είναι μία εύφορη και πλούσια γη, αφού η κακοκαιρία και οι εποχές με τα σκαμπανεβάσματα τους δεν την πιάνουν. Είναι μία χρυσή εποχή, οπού οι θεοί και οι άνθρωποι δεν έχουν ακόμα ξεχωρίσει, μια χρυσή εποχή που μερικές φορές την ονομάζουμε εποχή του Κρόνου, μια περίοδος προγενέστερη της πάλης ανάμεσα στον Κρόνο και τους Τιτάνες, από την μια, και στον Δία και τους Ολύμπιους θεούς, από την άλλη, όπου ο θεϊκός κόσμος δεν έχει ακόμη παραδοθεί στην βία και στην αγριότητα. Ο κόσμος είναι ειρηνικός, είναι μια εποχή πριν από τον χρόνο. Και οι άνθρωποι έχουν στην εποχή αυτή την θέση τους. Πως ζουν; Όπως βλέπουμε, κάθονται στο ίδιο τραπέζι και γλεντούν μαζί με τους θεούς, είναι όμως επίσης απαλλαγμένοι από όλα τα κακά που σήμερα μαστίζουν το γένος των θνητών, των εφήμερων, όλων εκείνων που ζούνε μεροδούλι μεροφάι, χωρίς να ξέρουν τι τους επιφυλάσσει το αύριο, που δεν αισθάνονται πραγματικά την συνέχεια από το χθες στο σήμερα, που αλλάζουν αδιάκοπα, γεννιούνται, μεγαλώνουν, δυναμώνουν, εξασθενούν, πεθαίνουν.

   Εκείνη την εποχή, οι άνθρωποι παρέμεναν νέοι, εξίσου δυνατοί στα χέρια και στα πόδια όπως στην αρχή. Γέννηση, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, για αυτούς δεν υπήρχε. Ίσως να ξεπηδούσαν από την Γη. Ίσως να τους γέννησε η Γαία, η μητέρα Γη όπως τους θεούς. Μπορεί μάλιστα το ζήτημα της καταγωγής τους να μην τέθηκε ποτέ, να βρέθηκαν απλώς εκεί ανακατεμένοι με τους θεούς, παρόμοιοι με τους θεούς. Εκείνη την εποχή λοιπόν, οι άνθρωποι, νέοι για πάντα, δεν ήξεραν τι θα πει γέννηση ούτε θάνατος. Δεν υπόκειντο στο χρόνο που εξασθενεί τις δυνάμεις και φέρνει τα γηρατειά. Μετά από εκατοντάδες, μπορεί και μυριάδες χρόνια, ίδιοι και απαράλλαχτοι στην όψη όπως ήταν στον ανθό της ηλικίας τους, οι άνθρωποι αποκοιμίζονταν, χάνονταν με τον ίδιο τρόπο που είχαν εμφανιστεί. Δεν ήταν πλέον παρόντες, αλλά δεν είχαν πεθάνει πραγματικά. Δεν υπήρχε την εποχή αυτή ο μόχθος της δουλειάς, η αρρώστια, τα βάσανα. Οι άνθρωποι δεν είχαν ανάγκη να καλλιεργούν την γη: στην Μηκώνη είχαν στην διάθεση τους όλα τα αγαθά. Τις τροφές, τα κρέατα τα βρίσκουν πάντα έτοιμα, τα στάρια μεγαλώνουν χωρίς να τα καλλιεργούν και επιπλέον τα φαγητά τους έρχονται όλα μαγειρεμένα. Η φύση προσφέρει αυθορμήτως εντελώς φυσικά όλα τα αγαθά μιας οικιακής ζωής εξαιρετικά εκλεπτυσμένης, εξαιρετικά πολιτισμένης. Έτσι ζούσαν οι άνθρωποι τα πολύ παλιά αυτά χρόνια μέσα στην ευτυχία.
  Οι γυναίκες δεν έχουν ακόμα δημιουργηθεί. Υπάρχει το θηλυκό στοιχείο, οι θεές, θνητές γυναίκες όμως δεν υπάρχουν. Οι άνθρωποι είναι αποκλειστικά γένους αρσενικού: αγνοούν τις αρρώστιες, τα γηρατειά, τον θάνατο και τον μόχθο, αγνοούν και το σμίξιμο με τις γυναίκες. Από την στιγμή που ένας άνδρας πρέπει για να αποκτήσει παιδί, να σμίξει με μια γυναίκα, ολόιδια με αυτόν και συγχρόνως διαφορετική η γέννηση και ο θάνατος γίνονται η μοίρα των ανθρώπων. Η γέννηση και ο θάνατος είναι οι δύο φάσεις της ύπαρξης. Για να μην υπάρχει θάνατος, θα πρέπει λοιπόν να μην υπάρχει γέννηση.

   Στην Μηκώνη, οι θεοί και οι άνθρωποι ζουν μαζί, αλλά η στιγμή του χωρισμού έχει φτάσει. Και επέρχεται, αφού πρώτα οι θεοί μοίρασαν τις τιμές μεταξύ τους. Το ζήτημα με τις τιμές και τα προνόμια που δικαιούνταν ο καθένας τους διευθετήθηκε αρχικά με την βία. Η μοιρασιά ανάμεσα στους Τιτάνες και τους Ολύμπιους υπήρξε το αποτέλεσμα μιας πάλης στην οποία τον πρώτο ρόλο έπαιξαν η δύναμη και η βίαιη επιβολή. Όταν τελείωσε η πρώτη μοιρασιά οι Ολύμπιοι έστειλαν τους Τιτάνες στα Τάρταρα και έκλεισαν πίσω τους τις χάλκινες πύλες της υπόγειας και νύκτιας αυτής φυλακής. Στην συνέχεια πήγαν και εγκαταστάθηκαν όλοι μαζί ψηλά στον ουρανό. Έπρεπε να ρυθμίσουν τα μεταξύ τους προβλήματα. Ο Δίας ανέλαβε να κάνει την μοιρασιά των εξουσιών χωρίς να την επιβάλλει πια με την βία αλλά με την κοινή συναίνεση όλων των Ολύμπιων θεών.
 Πως έγινε τώρα η μοιρασιά ανάμεσα σε θεούς και ανθρώπους; Η χρήση ωμής βίας ήταν αδιανόητη. Οι άνθρωποι είναι πολύ αδύναμοι , τους αγγίζεις και γίνονται σκόνη. Επιπλέον, οι αθάνατοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν με τους θνητούς σε ισότιμη βάση. Επιβάλλεται λοιπόν μια λύση που δεν θα προκύψει ούτε από το δίκαιο του ισχυρότερου ούτε από μια συνεννόηση μεταξύ ίσων. Για να βάλει σε εφαρμογή την αναγκαστικά μεσοβέζικη παράδοξη αυτή διαδικασία, ο Δίας καλεί ένα πρόσωπο που ονομάζεται Προμηθέας. Ο Δίας αναθέτει την μοιρασιά στον Προμηθέα".
Η μοιρασιά γίνεται.  
Θεοί και άνθρωποι χωρίζονται.
Ο Προμηθέας θα κινήσει τα νήματα για την τύχη των ανθρώπων  και η Πανδώρα, η πρώτη γυναίκα στον κόσμο, θα εμφανιστεί.
Μα αυτή, είναι μια άλλη ιστορία, που θα την πούμε, μιαν άλλη φορά.

Η έρευνα έγινε από την Γιώβη Βασιλική