Γι' αυτό και πρέπει να προσπαθεί κανείς να φεύγει απ' εδώ, όσο μπορεί πιο γρήγορα, προς τα εκεί. Και η φυγή αυτή σημαίνει ομοίωση με το θεό, όσο τούτο γίνεται. Ομοίωση πάλι θα ειπεί, να γίνεις δίκαιος και όσιος με φρόνηση και με γνώση. Όμως δεν είναι εύκολο, καλέ μου, να πείσεις τον άλλον πως δεν πρέπει για την αιτία που νομίζουν οι πολλοί ν' αποφεύγει την κακία και να επιδιώκει την αρετή. Αυτοί λένε πως πρέπει κανείς το ένα να το κάνει και το άλλο να το αποφεύγει, για να μην τον έχει ο κόσμος για κακόν αλλά για καλόν άνθρωπο. Αυτά για μένα είναι, όπως λέει ο λόγος, φλυαρία για γραΐδια. Αντίθετα η αλήθεια είναι αυτή εδώ: ο θεός δεν είναι με κανένα τρόπο άδικος, αλλά τόσο δίκαιος όσο γίνεται, και τίποτα δεν είναι πιο όμοιο μ' αυτόν παρά όποιος από μας γίνει όσο μπορεί πιο δίκαιος.
Εδώ έγκειται το αληθινό μεγαλείο του ανθρώπου, αλλά και η μηδαμινότητα και η ανανδρία του. Η γνώση αυτού του πράγματος είναι σοφία και αρετή αληθινή, η άγνοιά του πάλι αμάθεια και κακία ολοφάνερη. Όλα τα άλλα όμως που περνούν για σπουδαία πράγματα και για σοφίες, όταν τα βρίσκουμε σ' εκείνους που έχουν πολιτική εξουσία είναι φορτικά, όταν πάλι στους τεχνίτες είναι βάναυσα. Αυτόν λοιπόν που είναι άδικος και λέει ή κάνει ανόσια καλύτερα να μην τον αφήνομε να μεγαλώσει με την πανουργία του. Γιατί οι άνθρωποι αυτού του είδους χαίρονται για την πανουργία τους και νομίζουν πως εμείς λέμε ότι αυτοί δεν είναι για πέταμα, αυτοί που είναι το άχθος της γης, αλλά είναι άνδρες όπως πρέπει να είναι για να ανεβούν ψηλά μέσα στην πόλη. Πρέπει λοιπόν να πούμε την αλήθεια: είναι τόσο πιο πολύ ό,τι δεν πιστεύουν πως είναι, όσο πιο πολύ δεν το πιστεύουν· γιατί δεν ξέρουν ποια τιμωρία υπάρχει για την αδικία, πράγμα που πιο πολύ απ' όλα θα έπρεπε να το ξέρουν.
Εδώ έγκειται το αληθινό μεγαλείο του ανθρώπου, αλλά και η μηδαμινότητα και η ανανδρία του. Η γνώση αυτού του πράγματος είναι σοφία και αρετή αληθινή, η άγνοιά του πάλι αμάθεια και κακία ολοφάνερη. Όλα τα άλλα όμως που περνούν για σπουδαία πράγματα και για σοφίες, όταν τα βρίσκουμε σ' εκείνους που έχουν πολιτική εξουσία είναι φορτικά, όταν πάλι στους τεχνίτες είναι βάναυσα. Αυτόν λοιπόν που είναι άδικος και λέει ή κάνει ανόσια καλύτερα να μην τον αφήνομε να μεγαλώσει με την πανουργία του. Γιατί οι άνθρωποι αυτού του είδους χαίρονται για την πανουργία τους και νομίζουν πως εμείς λέμε ότι αυτοί δεν είναι για πέταμα, αυτοί που είναι το άχθος της γης, αλλά είναι άνδρες όπως πρέπει να είναι για να ανεβούν ψηλά μέσα στην πόλη. Πρέπει λοιπόν να πούμε την αλήθεια: είναι τόσο πιο πολύ ό,τι δεν πιστεύουν πως είναι, όσο πιο πολύ δεν το πιστεύουν· γιατί δεν ξέρουν ποια τιμωρία υπάρχει για την αδικία, πράγμα που πιο πολύ απ' όλα θα έπρεπε να το ξέρουν.
Γιατί η τιμωρία δεν είναι όπως την νομίζουν, πληγές και θάνατοι, πράγματα που πολλές φορές τα αποφεύγουν αν και είναι άδικοι, αλλά είναι κάτι που δεν μπορούν να το ξεφύγουν.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Τι εννοείς ;
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Αν και ορθώνονται, φίλε μου, μέσα στον κόσμο δύο παραδείγματα, το ένα θείο και απόλυτα ευδαιμονισμένο, το άλλο άθεο και απόλυτα άθλιο, δεν βλέπουν ότι είναι έτσι, και από ηλιθιότητα και έσχατη ανοησία δεν καταλαβαίνουν ότι με τις άδικες πράξεις τους γίνονται όμοιοι με το ένα, ανόμοιοι όμως με το άλλο. Γι' αυτό τιμωρούνται να κάνουν ζωή όμοια με το παράδειγμα που ακολουθούν. Κι αν τους πούμε πως αν δεν απαλλαχθούν από την πανουργία τους και πεθάνουν, τότε ο τόπος εκείνος που είναι καθαρός από κακά δεν θα τους δεχθεί, αλλά θα έχουν πάντα τη ζωή που ταιριάζει στη διαγωγή τους, όντας κακοί ανάμεσα σε κακούς, αυτά δα είναι που σαν φοβεροί και πανούργοι άνθρωποι θα τα πάρουν για λόγια κάποιων ανόητων.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Ασφαλώς, Σωκράτη μου.
ΠΛΑΤΩΝ, ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ- 176a–177a-Μτφρ. Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλος. 1980. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου