Θεός Ύπνος: Βασιλιάς μακαρίων θεών και θνητών ανθρώπων

"Ο Ύπνος είναι πρόσκαιρος Θάνατος και ο θάνατος, αιώνιος Ύπνος "
Ευριπίδης
Ο θεός Ύπνος σύμφωνα με τους Αρχαίους Έλληνες είναι γιος της Νύχτας και του Ερέβους. Σύμφωνα με τον Ησίοδο στη Θεογονία ο Ύπνος και ο δίδυμος αδελφός του, ο Θάνατος, ήταν «δεινοί Θεοί» που κατοικούσαν στον Τάρταρο, «ένθα δε γης δνοφερής και ταρτάρου ηερόεντος», όπου ο Ήλιος ποτέ δεν τους βλέπει, «ούτε όταν ανεβαίνει στον ουρανό ούτε όταν κατεβαίνει».Τον Ύπνο τον φαντάζονταν νέο, ωραίο, με φτερά στους ώμους, να αποκοιμίζει τους κουρασμένους καθώς τους ραντίζει με ένα κ λ α δ ί μουσκεμένο από τη δροσιά της λ ή θ η ς  ή καθώς τους ποτίζει από ένα κ έ ρ α ς υπνωτικούς χυμούς ή απλά κουνώντας τα φτερά του.
Τριγυρίζει αθόρυβα στις στεριές και τις θάλασσες και είναι ήσυχος και καλός με τους ανθρώπους.
Τον θεωρούσαν ήσυχο και πράο θεό ή δαίμονα, που πλανιόταν στη γη, πότε ως ωραίο νέο, που έσπερνε στη Γη γλυκά όνειρα ή κοιμόταν σε μια κλίνη, πότε ως δαίμονα με φτερά, που μετέφερε ένα νεκρό με το Θάνατο.
Κατά τον Ό μ η ρ ο, που τον αποκαλεί νήδυμο (γλυκύ), τόπος κατοικίας του Ύπνου ήταν η νήσος Λήμνος, ενώ από τους μεταγενέστερους συγγραφείς του αποδιδόταν μια δική του φανταστική πατρίδα, η «Νήσος των Ονείρων».
Ο Ύπνος λατρευόταν πολύ στην κυρίως Ελλάδα. Σημαντικά κέντρα της λατρείας του Ύπνου ήταν η Επίδαυρος, η Τροιζήνα και η Ολυμπία.
Η δύναμη του θεού Ύπνου είναι πολύ μεγάλη. Μπορεί να κοιμίσει όλους τους θεούς και όλους τους ανθρώπους.
Μάλιστα κοίμισε ακόμα και τον αρχηγό των θεών, τον Δ ί α, παρά τη θέλησή του, ύστερα από πιέσεις της θεάς Ήρας η οποία ήθελε να επηρεάσει την εξέλιξη του Τρωικού Πολέμου.
Η Ήρα επισκέπτεται τον Ύπνο στη Λήμνο πού κατοικούσε. Τον προσφωνεί «άναξ πάντων τε θεών πάντων τ' ανθρώπων», (άρχοντα, βασιλιά όλων των θεών και των ανθρώπων) για να τον πείσει, αλλά ο Ύπνος το σκέφτεται να τα βάλει με τον Δία, διότι είχαν προηγούμενα από το παρελθόν.
Πείθεται να το κάνει, αφού όμως πρώτα η Ήρα του ορκίστηκε να τον παντρέψει με μία από τις νεότερες Χάριτες, την γλυκιά Πασιθέη, που τόσο επιθυμούσε.
Η  Π α σ ι θ έ η είναι η θεά της χαλάρωσης και της ξεκούρασης, και έτσι καταλαβαίνουμε γιατί είναι τόσο πολύ επιθυμητή στον θεό Ύπνο.Ο Ύπνος με την Ήρα αναχωρούν μαζί για να βρουν το Δία. Η Ήρα σκορπάει στην καρδιά του Δία «γλυκιά αγάπη και επιθυμία» και ο Ύπνος μεταμορφωμένος σε πουλί, τον αποκοιμίζει. Ο Ύπνος λέγεται ότι είχε είτε χίλιους, είτε τρεις γιους ή αδελφούς (εκτός από τον Θάνατο): τον Μορφέα, τον Φοβήτορα και τον Φάντα σο (όνειροι). Κατοικούσαν στις ακτές του ωκεανού, στη Δύση, σε ένα σπήλαιο κοντά στα σύνορα του Άδη. Οι  όνειροι, έστελναν τα όνειρα στους θνητούς, μέσα από δύο πύλες που βρίσκονταν εκεί. 

Η μία πύλη ήταν φτιαγμένη από Κ έ ρ α τ ο, και με αυτή έστελναν τα αληθινά όνειρα (προμηνύματα), ενώ με τη δεύτερη που ήταν φτιαγμένη από Ε λ ε φ α ν τ ό δ ο ν τ ο, έστελναν τα ψεύτικα όνειρα.
O Ξενοφών στο έργο του "Κύρου Παιδεία", έλεγε:
"Να ξέρετε, ότι τίποτα από τα ανθρώπινα πράγματα δεν είναι πιο κοντινό στον θάνατο από ό,τι ο ύπνος. Τότε φαίνεται η ανθρώπινη ψυχή πως είναι θεϊκή και τότε μπορεί να προβλέψει κάτι από τα μελλούμενα. Τότε, άλλωστε, όπως φαίνεται ελευθερώνεται κυρίως".