Καταστροφές από τσουνάμι στην Αρχαία Ολυμπία;

  Μέχρι σήμερα, εκείνο που γνωρίζαμε ήταν ότι ο αρχαίος λατρευτικός χώρος της Ολυμπίας υπέστη επανειλημμένως καταστροφές από τις δυνάμεις της φύσης, κυρίως σεισμούς, και λόγω των πλημμυρών του ορμητικού ποταμού Κλαδέου και την απόπλυση του εδάφους από τις πλαγιές του Κρονίου λόφου, το ιερό θάφτηκε αρκετά μέτρα κάτω από τη γη. Έως ότου η γαλλική αποστολή με επικεφαλής τον Αμπέλ Μπλουέ αποκάλυψε τμήματα του ναού του Διός, το 1829. Οι ζημιές από τους σεισμούς αποκαθίσταντο κατά την αρχαιότητα - ακόμη και κατά τον 4ο αι. μ.Χ. μαρτυρούνται εργασίες επισκευής...
Η "επίσημη" άποψη είναι ότι το ιερό καταστράφηκε από σεισμό το 551 μ.Χ., ενώ σύμφωνα με τους Η. Μαριολάκο, Ι. Φουντούλη, Σ. Μαυρούλη, Ι. Λαδά, υπήρξαν τρεις μεγάλες πλημμυρικές περίοδοι, η τελευταία των οποίων διήρκεσε από τον 7ο έως τον 14ο αι. μ.Χ. όπου και σημειώθηκαν εκτεταμένα γεγονότα απόθεσης. («Πλημμυρικές περίοδοι κατά τους προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους στον ποταμό Κλαδέο – Αρχαία Ολυμπία», στο G. Migiros / G. Stamatis / G. Stournaras (επιμ.), 8th International Hydrogeological Congress of Greece 3rd MEM Workshop on Fissured Rocks Hydrology 809, Αθήνα 2008, σ. 809-818).


Ωστόσο, ένας ερευνητής από το Πανεπιστήμιο του Μάιντς, διενήργησε γεωμορφολογικές και γεωαρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή της Ολυμπίας, από τα αποτελέσματα των οποίων οδηγήθηκε στην υπόθεση ότι αιτία της καταστροφής του λατρευτικού χώρου δεν ήταν ένας ή περισσότεροι σεισμοί, αλλά μια σειρά από τσουνάμι. Ο δρ Andreas Vött του Γεωγραφικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Johannes Gutenberg του Μάιντς πραγματοποιεί έρευνα σχετικά με τα παλαιοτσουνάμι των τελευταίων 11.000 ετών στις ακτές της ανατολικής Μεσογείου. Σημειώνουμε ότι ο ερευνητής έχει δημοσιεύσει εργασίες, μεταξύ άλλων, για τον ποταμό Αχελώο (βλ. A. Vött κ.ά., «Holocene palaeogeographies of the central Acheloos River delta (NW Greece) in the vicinity of the ancient seaport Oiniadai», 6th International Conference on Geomorphology, 7-11 Σεπτεμβρίου 2005, Zaragoza), και την αρχαία Λευκάδα (Βλ. A. Vött κ.ά., «Tsunami impacts on the Lefkada coastal zone during the past millennia and their palaeogeographical implications», στο Χ. Παπαδάτου-Γιαννοπούλου (επιμ.), Διεθνές συνέδριο αφιερωμένο στον Wilhelm Dörpfeld. Πρακτικά Συνεδρίου, Λευκάδα, 6-11 Αυγούστου 2006, 2008, σ. 419-438).

Στο πλαίσιο της τελευταίας του έρευνας συμπεριέλαβε και τη μελέτη του υπεδάφους της αρχαίας Ολυμπίας. Σύμφωνα με αυτήν, η σύνθεση των ιζημάτων στην περιοχή δεν αντιστοιχεί στα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του ποταμού Κλαδέου. Τμήματα κοχυλιών και κελύφη μικροοργανισμών, καθώς και ίχνη τρηματοφόρων (πρωτόζωα που ανευρίσκονται σε ιζήματα και η μελέτη τους επιτρέπει την ανασύσταση των αρχαίων θαλασσών και παλαιοπεριβαλλόντων) που βρέθηκαν αποτελούν, κατά τον Vött, ενδείξεις θαλάσσιας προέλευσης της καταστροφής του ιερού. Συγκεκριμένα, ο Vött πιστεύει ότι ένα τσουνάμι τον 6ο αι. μ.Χ., αφού είχαν προηγηθεί άλλα κατά τα προηγούμενα 7.000 χρόνια, έφτασε στην Ολυμπία, παρά τη θέση της σε ύψος 33 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, πλημμύρισε τη στενή κοιλάδα του Αλφειού, όπου και οι εκβολές του ποταμού Κλαδέου, και το ιερό της Ολυμπίας. «Η Ολυμπία κατά τους αρχαίους χρόνους δεν απείχε 22 χιλιόμετρα από τη θάλασσα όπως σήμερα, αλλά η ακτή ήταν οκτώ, ίσως και περισσότερα χιλιόμετρα, πιο βαθιά στην ενδοχώρα» εξηγεί ο Vött. Ο Vött διαπίστωσε ότι η σύνθεση των αποθέσεων γύρω από την Ολυμπία ταυτίζεται με εκείνη των τσουναμιτών (αποθέσεις παλαιοτσουνάμι) στην κοιλάδα του Αλφειού. Αποκλείει το ενδεχόμενο ένας σεισμός να κατέστρεψε την αρχαία Ολυμπία, γιατί σε αυτή την περίπτωση οι σπόνδυλοι των κιόνων του Ναού του Διός που είναι πεσμένοι καταγής θα έπρεπε να βρίσκονται ο ένας επάνω στον άλλο, και όχι να "κολυμπούν" τρόπον τινά στο ίζημα. Τα αποτελέσματα διαφόρων ιζηματολογικών, γεωχημικών, γεωμορφολογικών και γεωαρχαιολογικών αναλύσεών του υποστηρίζουν τη νέα υπόθεση για το τσουνάμι της Ολυμπίας.

Πηγή: Αρχαιολογία