ΡΟΔΙΑ: Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

Το ρόδι, το οποίο το σπάμε ως έθιμο την Πρωτοχρονιά αλλά και σε γάμους, θεωρείται σύμβολο της καλοτυχίας, της αφθονίας και της γονιμότητας. Σύμβολο θανάτου και γέννησης. Πως συνδέονται ο γάμος, ο θάνατος, η αφθονία με τους μύθους των Ελλήνων;
Πάμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι του μύθου και της ιστορίας μας.

Ένας φημισμένος μύθος που σχετίζεται με το ρόδι, είναι αυτός της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Άδη. Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, ο Άδης, αφού άρπαξε την όμορφη Περσεφόνη σε μία στιγμή που μάζευε άνθη, την πήρε μαζί του στον κάτω κόσμο. Η μητέρα της θεά Δήμητρα την έψαξε παντού χωρίς αποτέλεσμα. Όταν έμαθε την αλήθεια, απαίτησε με πυγμή από τους θεούς να επέμβουν και να μεσολαβήσουν για να επιστρέψει η κόρη της στον επάνω κόσμο, μαζί της. Οι θεοί κατέληξαν πως το αίτημα της Δήμητρας ήταν δίκαιο και έστειλαν με εντολή του Δία, τον Ερμή για να την επιστρέψει από τον Άδη. Ο Άδης όμως μαθαίνοντας τις αποφάσεις των θεών, προσέφερε στην Περσεφόνη να φάει επτά σπόρους ροδιού, ώστε να την «δέσει» κοντά του, αφού ήταν και σύμβολο γάμου. («ροιής κόκκον έδωκε φαγείν μελιηδέα λάθρη» Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Α, 5,3).
Μετά την επιλογή της Περσεφόνης να φάει τους σπόρους τoυ ροδιού, οι θεοί επέβαλλαν να ανεβαίνει κάποιους μήνες στον επάνω κόσμο και να κατεβαίνει κάποιους μήνες στον κάτω κόσμο.
Έτσι, όταν ζούσε στον πάνω κόσμο με την μητέρα της, αναγεννιόταν η φύση, συμβολίζοντας την Άνοιξη, ενώ όταν απομακρυνόταν στον κάτω κόσμο, ερχόταν ο θάνατος της φύσης, κοινώς η εποχή του Χειμώνα.
Παρομοίως το ρόδι έγινε σύμβολο του ερχομού της Άνοιξης μετά τον κρύο Χειμώνα και έκανε έντονη την παρουσία του στα αρχαία Ελευσίνια Μυστήρια.
Οι Ιερείς της Δήμητρας, στην Ελευσίνα, οι Ιεροφάντες, ήταν στεφανωμένοι με κλαδιά ροδιάς κατά την διάρκεια των μεγάλων μυστηρίων.
Το φρούτο το ίδιο απαγορευόταν στους μύστες γιατί, ως σύμβολο γονιμότητας, φέρει την ιδιότητα να κάνει να κατεβαίνουν οι Ψυχές στη σάρκα.
Στη διάρκεια των εορτών της Δήμητρας (τα "Θεσμοφόρια"), οι Αθηναίες έτρωγαν τα μικροσκοπικά λαμπερά σπόρια για να αποκτήσουν γονιμότητα και ευημερία. Ο βαθυκόκκινος χυμός του συνδεόταν πάντα με το αίμα, αν έπεφτε κάποιο σπυρί στο έδαφος ανήκε στους νεκρούς.
Η θεά Αφροδίτη συνέδεσε το όνομά της με την καταγωγή του ροδιού μιας και, όπως μας λέει ο μύθος, η ίδια φύτεψε την πρώτη ροδιά στην Κύπρο.
Η θεά Ήρα, η μητέρα των Θεών, θεωρείται η προστάτιδα του γάμου και της γονιμότητας και η ίδια κρατάει στο δεξί της χέρι ένα ρόδι. Ο Παυσανίας στα «Κορινθιακά», περιγράφοντας το άγαλμα της Ήρας, αναφέρει ότι: «η Θεά καθόταν σε θρόνο από ελεφαντόδοντο και χρυσό. Στο διάδημά της ήταν χαραγμένες οι Χάριτες και οι Ώρες, στο ένα της χέρι κρατάει το σκήπτρο και στο άλλο ένα ρόδι».
Επίσης δεν είναι τυχαίο πως η Γαμήλια Ήρα είχε τρία βασικά σύμβολα τα οποία ήταν το παγόνι, το πτηνό κούκο και το ρόδι.
Αναφέρεται επίσης πως η Ροδιά φύτρωσε από το αίμα του Ζαγρέα Διονύσου αλλά και του Άδωνη.
Επίσης στον τάφο του Πολυνείκη, του γιου του Οιδίποδα φύτρωσε, σύμφωνα με την θέληση των Ερινύων μια Ροδιά, που οι καρποί της έσταζαν αίμα όταν τους άνοιγες.
Στην μυθολογία μας υπαρχουν δύο ακόμη κυρίαρχοι μύθοι σχετικά με την ροδιά.
️Ο πρώτος είναι αυτός που συνδέει την Ροδιά με τον Ωρίωνα.
Σύμφωνα με το Μύθο, ο Ωρίων νυμφεύθηκε την Σίδη, αλλά δεν στάθηκε τυχερός: Η Σίδη παινεύτηκε πως είναι πιο όμορφη από την Ήρα και για τιμωρία η θεά την έστειλε στον Κάτω κόσμο όπου μεταμορφώθηκε σε Ροδιά.
Η Σίδη, δηλαδή το Ρόδι, με την μνήμη των νεκρών στη σχέση τους με τον κάτω κόσμο.
Ο δεύτερος μύθος έχει να κάνει με την Ροιώ την κόρη του Σταφυλου και τον θεό Απόλλωνα ο οποίος ήταν ερωτευμένος με την Ροιώ.
Η Ροιώ έμεινε έγκυος από τον Απόλλωνα (κατά μία άλλη λιγότερο διαδεδομένη εκδοχή από τον Δία), όμως ο πατέρας της Στάφυλος, νομίζοντας ότι η εγκυμοσύνη της κόρης του προέκυψε από σχέση με κάποιον θνητό και μη πιστεύοντας τα σχετικά με τη θεϊκή ένωση εξοργίστηκε, και για να ξεπλύνει την ντροπή του την έκλεισε μέσα σε μια λάρνακα και την οποία στη συνέχεια έριξε στη θάλασσα.
Η λάρνακα εκβράσθηκε στις ακτές της Εύβοιας, όμως ο Διόδωρος Σικελιώτης παραδίδει ότι η λάρνακα ξεβράστηκε από τα κύματα κατ' ευθείαν στη Δήλο, χωρίς την ευβοϊκή μεσολάβηση, όπου η Ροιώ γέννησε τον γιο της Άνιο- του οποίου το όνομα εικάζεται πως σημαίνει "αυτός που υποφέρει"-, τον οποίο και ανέθεσε στον βωμό του Απόλλωνα ευχόμενη:
«Εί έστιν εξ εκείνου σώζει αυτόν», προσευχήθηκε δηλαδή στον θεό να σώσει τη ζωή του παιδιού αν εκείνο ήταν δικό του.
Έτσι ο Απόλλωνας έκρυψε το παιδί, αλλά αργότερα θέτοντας υπό την προστασία του το βρέφος, το ανέθρεψε επιμελώς και του έμαθε τη μαντική και το περιέβαλε με μεγάλες τιμές, του έδωσε την εξουσία του ιερού νησιού καθιστώντας τον μέγα ιερέα του ιερού της Δήλου και γενάρχη ιερατικού γένους.
Στην ελληνική γλώσσα η λέξη ροδιά ετυμολογικά τα λεξικά συνδέουν τη λέξη με το ρήμα ΡΕΩ πιθανώς λόγω των καθαρτικών ιδιοτήτων του ροδιού.
Επίσης αναφέρεται ως κόρη του τσαμπιού του σταφυλιού και το όνομα της ερμηνεύεται ως Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΤΑΞΗΣ.
Η αρχαία αντίληψη ότι το ρόδι είναι σύμβολο καλοτυχίας και ευημερίας συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.
Άλλοι το κρεμούν στην εξώπορτα, άλλοι το σπάνε μέσα στο σπίτι στην αλλαγή του χρόνου. Άλλοι στους γάμους.
Όλα τα παραπάνω είναι συμβολικά περάσματα από τον θάνατο στην ζωή και πάλι από την αρχή.
Ο ιερός αυτός καρπός αφήνει μια παρακαταθήκη με πλήθος συμβολισμούς που επιβιώνουν ως της μέρες μας. Η αβραμικη θρησκεία που επιβλήθηκε στον τόπο μας, καρπώθηκε τον μύθο της ροδιάς και τον συνέδεσε με το αίμα του μεσσία της.
Όσοι αναζητούν τις ρίζες τους, έχουν ήδη καταλάβει πως πολλά έθιμα και συμβολισμοί έχουν μεταβεί ή κλαπεί από την μονοθεϊστική θεώρηση των πραγμάτων.
Η ρ ο ή - ρ ο ι ώ είναι ο Πρώτος Λόγος.
Είναι η Δύναμη αλλά και η επιβεβαίωση της συνεχής και αδιάλειπτης πορείας της ψυχής.
Είναι η βεβαίωση πως χρόνος υπάρχει μόνο για να μεταβάλει τα πράγματα και όχι για να τα εξαφανίσει.
Γιατί ο γάμος του Άδη και της Περσεφόνης έγινε.
Και σφραγίστηκε μέσω των κόκκων του ροδιού με την ΡΟΗ.
Πως ότι γεννηθεί θα πεθάνει μα δεν θα εξαφανιστεί.
Πως η αφθονία έγκειται στην αποδοχή της φθαρτής μεν ύπαρξής μας, αλλά και της αιώνιας.
Αυτή είναι η μόνη μύηση.
Για αυτό ένα από τα σύμβολα των μυήσεων ήταν το στεφάνι των μυημένων φτιαγμένο από ροδιά.
Με την υπενθύμιση πως, όσοι οι κόκκοι του ροδιού τόσοι και οι άθλοι που θα πρέπει να κατακτήσουμε.
Ο θάνατος υπάρχει μόνο γιατί υπάρχει η ζωή.
Κατοικούν το ένα μέσα στο άλλο.
Αυτή είναι η μόνη μύηση.
Η ΡΟΗ.
Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΧΡΥΣΉΣ ΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΆΤΩΝ.

*η έρευνα και συλλογή πληροφοριών έγινε από την Γιώβη Βασιλική.