Το «γνώθι σαυτόν» μέσα στα μάτια του άλλου

"Το δελφικό ρητό «γνώθι σαυτόν» δεν διδάσκει, όπως θα τείναμε ίσως να υποθέσουμε, κάποια επιστροφή στον εαυτό μας ώστε να αγγίξουμε, χάρη στην ενδοσκόπηση και στην αυτοανάλυση, ένα «εγώ» κρυμμένο, αόρατο σε όλους τους άλλους, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως καθαρό αποτέλεσμα σκέψης ή ως το μυστικό βασίλειο της προσωπικής ζωής.Για το μαντείο «γνώθι σαυτόν» σημαίνει: μάθε τα όριά σου, μάθε πως είσαι ένας θνητός, μην προσπαθείς να γίνεις ίσος με τους θεούς.
Ακόμη και για τον πλατωνικό Σωκράτη, ο οποίος παρερμηνεύει το παραδοσιακό ρητό και του δίνει μια νέα φιλοσοφική εμβέλεια κάνοντας το να λέει: μάθε τι είσαι αληθινά, τι, μέσα σου, είναι ο εαυτός σου, δηλαδή γνώρισε την ψυχήν σου, το θέμα δεν είναι καθόλου να προτρέψει τους συνομιλητές του να στρέψουν το βλέμμα τους προς το εσωτερικό του εαυτού τους, για να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους στο εσωτερικό του εγώ τους.
Το μόνο αδιαμφισβήτητα αυτονόητο είναι πως το μάτι δεν μπορεί να δει τον εαυτό του: πρέπει πάντοτε να κατευθύνει τις ακτίνες του προς ένα αντικείμενο που βρίσκεται στο εξωτερικό του.
Με τον ίδιο τρόπο, το ορατό σημάδι της ταυτότητάς μας, το πρόσωπο, αυτό που προσφέρουμε στα βλέμματα όλων ώστε να μας αναγνωρίζουν, δεν μπορούμε ποτέ να το ατενίσουμε εμείς οι ίδιοι, παρά μόνο αν πάμε να ψάξουμε μέσα στα μάτια του άλλου τον καθρέφτη που μας ξαναστέλνει απέξω τη δική μας την εικόνα."


J.P.Vernant από το «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ, ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ» -Η επικαιρότητα του Αρχαίου κόσμου