Πλούταρχος: "Οι οφειλέτες είναι δούλοι όλων των δανειστών τους.."

Το έργο του Πλούταρχου, συγγραφέα του κλασικού έργου «Ηθικά, Περί του μή δείν δανείζεσθαι» (Γιατί δεν πρέπει κανείς να δανείζεται), γράφηκε περί το 92 μ. Χ.. Εκείνη την εποχή, η Αθήνα και οι άλλες ελληνικές πόλεις, μαστίζονταν από τις συνέπειες της υπερχρέωσης σε εγχώριους, αλλά κυρίως ξένους, ως επί το πλείστον Ρωμαίους, πιστωτές και στους αντιπροσώπους τους.
Στο επίκαιρο αυτό και σήμερα έργο, αναφέρει ο Πλούταρχος τα ακόλουθα :
- See more at: http://www.tsantiri.gr/blog-tsantiri/ploutarchos-92-m-ch-ta-dania-kanoun-tous-anthropous-malthakous/#sthash.z4l6xV7K.dpuf

Το έργο του Πλούταρχου, συγγραφέα του κλασικού έργου «Ηθικά, Περί του μή δείν δανείζεσθαι» (Γιατί δεν πρέπει κανείς να δανείζεται), γράφηκε περί το 92 μ. Χ.. Εκείνη την εποχή, η Αθήνα και οι άλλες ελληνικές πόλεις, μαστίζονταν από τις συνέπειες της υπερχρέωσης σε εγχώριους, αλλά κυρίως ξένους, ως επί το πλείστον Ρωμαίους, πιστωτές και στους αντιπροσώπους τους.
Στο επίκαιρο αυτό και σήμερα έργο, αναφέρει ο Πλούταρχος τα ακόλουθα :
- See more at: http://www.tsantiri.gr/blog-tsantiri/ploutarchos-92-m-ch-ta-dania-kanoun-tous-anthropous-malthakous/#sthash.z4l6xV7K.dpuf

Το έργο του Πλούταρχου, συγγραφέα του κλασικού έργου «Ηθικά, Περί του μή δείν δανείζεσθαι» (Γιατί δεν πρέπει κανείς να δανείζεται), γράφηκε περί το 92 μ. Χ.. Εκείνη την εποχή, η Αθήνα και οι άλλες ελληνικές πόλεις, μαστίζονταν από τις συνέπειες της υπερχρέωσης σε εγχώριους, αλλά κυρίως ξένους, ως επί το πλείστον Ρωμαίους, πιστωτές και στους αντιπροσώπους τους.
Στο επίκαιρο αυτό και σήμερα έργο, αναφέρει ο Πλούταρχος τα ακόλουθα :
- See more at: http://www.tsantiri.gr/blog-tsantiri/ploutarchos-92-m-ch-ta-dania-kanoun-tous-anthropous-malthakous/#sthash.z4l6xV7K.dpuf

 

Το σύντομο κείμενο «Περί του μη δειν δανείζεσθαι» («Γιατί δεν πρέπει να δανειζόμαστε»), που έγραψε ο Πλούταρχος στα τέλη του 1ου αιώνα μ.χ., είναι ένα διδακτικό κείμενο από τον κύκλο των «Ηθικών» που θα λεγε κανείς ότι σχολιάζει τη σύγχρονη ελληνική επικαιρότητα..
 Ουσιαστικά και επίκαιρα τα ερωτήματα και οι απόψεις του Πλούταρχου για τον δανεισμό. Δυστυχώς σε καμία βαθμίδα της εκπαίδευσης δεν θα το βρούμε να διδάσκεται. Γιατί άραγε;.. Επιλέχθηκαν κάποιες παράγραφοι σαν μια μικρή εισαγωγή στα..."βάσανα" του δανεισμού. Ας διδαχτούμε από την σοφία και την απλή κοινή λογική του παππού Πλούταρχου. 
 «Γιατί καλοπιάνεις τον τραπεζίτη ή τον μεσάζοντα; Δανείσου από το δικό σου τραπέζι. Έχεις κύπελλα, ασημένια πιάτα, πιατέλες. Ας τα στερηθείς στη δύσκολη ώρα. Η όμορφη Αυλίδα ή η Τένεδος θα στολίσουν το τραπέζι σου με πήλινα σκεύη, που θα είναι καθαρότερα από τα αργυρά. Δεν έχουν τη βαριά και δυσάρεστη οσμή των τόκων, που, σαν τη σκουριά (εννοεί την οξείδωση των ασημικών), κατατρώνε μέρα με την ημέρα την πολυτέλεια σου. Ούτε θα σου θυμίζουν διαρκώς την πρώτη του μήνα και τη νέα Σελήνη, που, αν και ιερότερη απ' όλες τις ημέρες, οι δανειστές την κάνουν αποφράδα και μισητή.
Σε τι ωφέλησε ο Σόλωνας τους Αθηναίους απαλλάσσοντας τους από την υποθήκευση του σώματος και της ελευθερίας τους; Οι οφειλέτες είναι δούλοι όλων των δανειστών τους - ή μάλλον ούτε και δικοί τους, αυτό δεν θα ήταν και τόσο φοβερό. Είναι δούλοι δούλων αναιδών και βάρβαρων και βάναυσων, καθώς οι διάπυροι τιμωροί και δήμιοι, που, όπως λέει ο Πλάτωνας, περιμένουν τους ασεβείς στον Άδη.  
Μετατρέπουν την αγορά σε κολαστήριο για τους δύσμοιρους οφειλέτες, σαν όρνεα τους κατακρεουργούν και τους κατασπαράζουν, βυθίζοντας το ράμφος στα σωθικά τους, και σαν άλλους Ταντάλους τους εμποδίζουν να γευτούν τους καρπούς του δικού τους τρύγου και θερισμού» 

Όπως ο Δαρείος έστειλε τον Δάτη και τον Αρταφέρνη εναντίον της Αθήνας έχοντας στα χέρια αλυσίδες και δεσμά για όσους θα έπιαναν αιχμάλωτους, έτσι και αυτοί, κουβαλώντας μαζί τους σάκους γεμάτους συμφωνητικά και συμβόλαια, σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδας, την οργώνουν από πόλη σε πόλη και σπέρνουν όχι ωφέλιμο καρπό, αλλά χρέη, που πολλά βάσανα φέρνουν και πολλούς τόκους, και που δύσκολα ξεριζώνονται, ενώ οι βλαστοί τους περικυκλώνουν τις πόλεις, τις εξασθενούν και τελικά τις πνίγουν.
Θέλω να δείξω σ' όσους σπεύδουν απερίσπαστα να δανειστούν πόση ντροπή φέρνει αυτό και πόση στέρηση της ελευθερίας, καθώς και ότι ο δανεισμός είναι πράξη υπέρτατης αφροσύνης και μαλθακότητας. 
Έχεις; Μη δανείζεσαι, γιατί δεν σου λείπουν. Δεν έχεις; Μη δανείζεσαι, γιατί δεν θα ξεπληρώσεις το χρέος σου... Ενώ λοιπόν δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με τη φτώχεια σου, φορτώνεις στον εαυτό σου και τον δανειστή, φορτίο δυσβάσταχτο και για άνθρωπο πλούσιο».
Όμως για ποιο λόγο πιστεύει ο Πλούταρχος ότι δανείζεται κάποιος;
«..Τους δανειστές τους δημιούργησε η τρυφή, όπως ακριβώς και τους χρυσοχόους, τους αργυροχόους, τους αρωματοποιούς και τους βαφείς υφασμάτων. Χρεωνόμαστε όχι για να πληρώσουμε το ψωμί και το κρασί, μα εξοχικές κατοικίες, δούλους, μουλάρια, ανάκλιντρα και τραπεζώματα, καθώς και για να χρηματοδοτούμε, χωρίς καμία συγκράτηση, θεάματα για τις πόλεις, επιδιδόμενοι σε στείρους και δυσάρεστους ανταγωνισμούς. 
Άνθρωπος όμως που μπλέκει μία φορά, μένει χρεώστης για πάντα και, σαν άλογο που του έχουν φορέσει χαλινάρι, δέχεται στη ράχη τον έναν αναβάτη μετά τον άλλον… τοκογλύφος ή μεσάζοντας, πρώτα Κορίνθιος, έπειτα Πατρινός, έπειτα Αθηναίος, μέχρι που ο οφειλέτης, σφυροκοπούμενος από παντού, να γίνει χίλια κομμάτια και να ξοφλήσει».

Και θέλοντας να περιγράψει τους δανειστές γράφει:
«... κουβαλώντας μαζί τους σάκους και συμφωνητικά και συμβόλαια σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδος, την οργώνουν από πόλη σε πόλη και σπέρνουν χρέη που πολλά βάσανα φέρνουν και πολλούς τόκους, και που δύσκολα ξεριζώνονται ενώ οι βλαστοί τους περικυκλώνουν τις πόλεις, τις εξασθενούν και τελικά τις πνίγουν.
Φύγε να γλυτώσεις από τον εχθρό και τύραννο σου, τον δανειστή που θίγει την ελευθερία σου, βάζει πωλητήριο στην αξιοπρέπειά σου κι αν δεν του δίνεις, σε ενοχλεί· αν πουλήσεις, ρίχνει την τιμή· αν δεν πουλήσεις σε αναγκάζει· αν τον πας στο δικαστήριο προσπαθεί να επηρεάσει την έκβαση της δίκης· αν του ορκίζεσαι σε προστάζει· αν κρατάς την πόρτα κλειστή στήνεται στο κατώφλι και σου βροντά αδιάκοπα...» 
Και σε μία άλλη παράγραφο συνεχίζει:
«Για να διατηρήσουμε την ελευθερία μας ενώ έχουμε συνάψει δάνεια κολακεύουμε ανθρώπους που καταστρέφουν σπιτικά, γινόμαστε σωματοφύλακες τους, τους καλούμε σε γεύματα, τους προσφέρουμε δώρα και τους πληρώνουμε φόρους.
Δεν θα έπρεπε να υπάρχει και για τα χρήματα νόμος, που να απαγορεύει στους ανθρώπους να δανείζονται από άλλους και να καταφεύγουν σε ξένες πηγές, αν πρώτα δεν εξετάσουν τη δική τους περιουσία και τις δικές τους δυνατότητες, και δεν ξεχωρίσουν και συγκεντρώσουν, σταγόνα σταγόνα, ό,τι τους είναι χρήσιμο και αναγκαίο;»
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ-“Περί του μη δειν δανείζεσθαι” μτφρ.Πολυξένης Παπαπάνου