Και ως επί το πλείστον να είσαι σιωπηλός ή να λες μόνο τα απαραίτητα και με λίγα λόγια. Σπανίως και όταν η στιγμή το απαιτεί να μιλήσεις, μίλησε, αλλά όχι για κάτι τυχαίο, όχι για μονομαχίες, όχι για ιπποδρομίες, όχι για αθλητές, όχι για φαγητά ή ποτά, ή πράγματα που συζητούν παντού και προπαντός όχι για ανθρώπους κατηγορώντας ή επαινώντας ή συγκρίνοντας τους.
Εάν σου είναι δυνατόν, μετάβαλε την συζήτηση σε αυτό που αρμόζει. Εάν, όμως, τύχει να βρεθείς μόνος σου ανάμεσα σε απαίδευτους ανθρώπους, σιώπησε.
Να μη γελάς πολύ, ούτε για τα πολλά πράγματα, και να μη γελάς ασυγκράτητα.
Απόφυγε να ορκίζεσαι, εάν είναι δυνατόν εντελώς, διαφορετικά όσο μπορείς.
Να αποφεύγεις τα συμπόσια με ανθρώπους απαίδευτους και τυχαίους και, εάν κάποτε έρθει ο καιρός, να εντείνεις την προσοχή σου, και να μην υποπέσεις στην θέση των αδαών. Γιατί να γνωρίζεις πως, εάν ο φίλος σου είναι βρόμικος, αναγκαστικά θα βρομίσει και εκείνος που τον συναναστρέφεται, ακόμη και αν ο ίδιος συμβαίνει να είναι καθαρός.
Πράγματα που σχετίζονται με τις ανάγκες του σώματος να τα παίρνεις όσο απαραιτήτως τα χρειάζεσαι, όπως το φαγητό, το ποτό, τα ρούχα, το σπίτι, τους υπηρέτες. Και ό,τι είναι για την δόξα ή την πολυτέλεια, να το ξεγράψεις τελείως.
Να απέχεις από τις σωματικές απολαύσεις, όσο είναι δυνατό, πριν από το γάμο και αν τις δοκιμάσεις, να κάνεις μόνο όσα είναι επιτρεπτά. Να μη γίνεσαι όμως φορτικός απέναντι σε αυτούς που κάνουν χρήση αυτών των απολαύσεων, ούτε ελεγκτικός, και να μην αναφέρεις διαρκώς ότι εσύ δεν κάνεις καταχρήσεις.
Εάν κάποιος σου γνωστοποιήσει, ότι ο τάδε σε κακολογεί, μην απολογηθείς για αυτά που λέχθηκαν, άλλα απάντησε ότι: "αγνοούσε και πόσα άλλα ελαττώματα έχω αλλιώς δεν θα έλεγε μόνο αυτά".
Δεν είναι ανάγκη να εμφανίζεσαι συχνά στα θέατρα. Και αν κάποτε έρθει ο καιρός να πας, δείξε πως τίποτα άλλο δεν σε ενδιαφέρει παρά ο εαυτός σου, δηλαδή να επιθυμείς να γίνονται μόνο αυτά που πραγματικά γίνονται και να νικάει μόνο αυτός που βγαίνει νικητής. Διότι έτσι δεν θα ενοχληθείς. Και να αποφεύγεις τελείως τις ζωηρές κραυγές και το γέλιο σε βάρος κάποιου, καθώς και τις έντονες συγκινήσεις. Και όταν τελειώσει το θέαμα, μη συζητάς πολύ για όσα έγιναν, εφόσον δεν συντελούν στην βελτίωσή σου, γιατί μια τέτοια συμπεριφορά δείχνει ότι σου έκανε μεγάλη εντύπωση το θέαμα.
Στις διαλέξεις που δίνουν κάποιοι να μη πηγαίνεις στην τύχη και εύκολα και, όταν, πηγαίνεις, να διατηρείς την αξιοπρέπεια και την ηρεμία σου και συνάμα να μη γίνεσαι ενοχλητικός.
Όταν πρόκειται να συναντήσεις κάποιον, και μάλιστα από αυτούς που θεωρούνται σπουδαίοι, να αναρωτιέσαι τι θα έκανε στην περίπτωση αυτή ο Σωκράτης ή ο Ζήνων και δεν θα νιώσεις αμηχανία να χειριστείς όπως αρμόζει την κατάσταση.
Όταν πας να επισκεφτείς κάποιον από αυτούς που είναι πολύ ισχυροί, πες μέσα σου ότι δεν θα είναι εκεί, ότι δεν θα σε δεχθούν, ότι θα σου κλείσουν τις πόρτες, ότι δεν θα σου δώσει σημασία. Και, εάν παρόλα αυτά πρέπει να πας, όταν πας υπόμεινε αυτά που γίνονται και μην πεις ποτέ στον εαυτό σου ότι "δεν άξιζε τον κόπο" διότι αυτό δείχνει άνθρωπο αμαθή και με στρεβλή ιδέα για τα εξωτερικά πράγματα.
Στις συζητήσεις απόφυγε να αναφέρεις για πολύ και χωρίς μέτρο δικές σου πράξεις και κινδύνους. Γιατί δεν είναι στους άλλους τόσο ευχάριστο να ακούνε όσα σου έτυχαν, όπως είναι ευχάριστο σε σένα να ξαναθυμάσαι τους κινδύνους σου.
Απόφυγε επίσης να προκαλείς το γέλιο στους άλλους, γιατί αυτή η συνήθεια είναι επικίνδυνη, μπορεί να παρασύρει σε χυδαία συμπεριφορά και συνάμα είναι ικανή να μειώσει τον σεβασμό των πλησίων σου για σένα.
Επισφαλές επίσης είναι το να αισχρολογεί κανείς. Όταν, λοιπόν, συμβαίνει κάτι τέτοιο, εάν δοθεί η ευκαιρία, επέπληξε αυτόν που περιέπεσε σε αισχρολογία. Διαφορετικά, δείξε με την σιωπή σου, με το κοκκίνισμα και με την σκυθρωπή έκφραση ότι δυσαρεστήθηκες με αυτό που λέχθηκε".
Επίκτητος, Εγχειρίδιον-Κεφ.33, Μτφρ.-σχόλια Σωτηρία Α. Τριαντάρη
Εκδόσεις Ζήτρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου