Μέσα στον ελληνικό καύσωνα, αυτό των θεών και των μύθων, υπάρχει ένα όνομα που έχει σκεπαστεί από την αχλύ του χρόνου.
Είναι η θεά Ζηρίνθη ή Ζηρυνθία. Ας πάμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι της ιστορίας μας.Ο Η σ ύ χ ι ο ς αναφέρει πως είναι η «χρυσή Αφροδίτη», η αποκαλούμενη Ζηρυνθία στην Θράκη. Στη Θράκη υπάρχει σπήλαιο «Ζηρυνθία», το «ζηρύνθιον άντρον». Στο λεξικό της Σ ο ύ δ α ς αναφέρεται επίσης Ζηρυνθία είναι η Αφροδίτη, και Ζηρύνθιον ή Ζήρινθον σπήλαιο στο οποίο θυσίαζαν τους κύνες. Οι θυσίες αυτές παραπέμπουν στα μυστήρια των Κορυβάντων και της θεάς Εκάτης.
Ο Λ υ κ ό φ ρ ω ν την ονομάζει «Ζηρυνθία Μορφώ», που είναι όνομα της Αφροδίτης.
Ο Hermann Usener, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βόννης λέει: «Η Καλλονή είναι θεότητα της ομορφιάς και ταυτίζεται με τη Ζηρυνθία Εκάτη των Μυστηρίων της Σαμοθράκης.»
Έτσι βλέπουμε στις πηγές πως η θεά Ζηρυνθία άλλοτε παίρνει τον μανδύα της θεάς Αφροδίτης και άλλοτε της θεάς Εκάτης.
Πολλοί θεοί έπαιρναν θρακικά ονόματα που προέρχονταν είτε από την ιδιότητά τους, είτε από τοπωνύμια .
Ο Απόλλων, για παράδειγμα, ονομαζόταν και Βεργουλεινός, Αυταρκεινός, Ζηρίνθιος και Δορταζηνός.
Το προσωνύμιο «Ζηρίνθιος» βλέπουμε πως δίνεται και στον θεό Απόλλωνα.
Κατά μία άλλη εκδοχή, η Ζηρυνθία είναι η Ζειρήνη / Ζειρήν=η Ειρήνη, «Η Αφροδίτη εν Μακεδονία».
Στον κύκλο της θρησκείας των Μεγάλων θεών στην νήσο της Σαμοθράκης, κεντρική μορφή είναι η «Μεγάλη Μητέρα», η «Αξίερος, Δήμητρα», η «αρχαία Κυρία των βράχων», συγγενική της Κυβέλης και των αντίστοιχων θεαινών της Ανατολίας.
Η λατρεία αυτής της Θεάς Μητέρας συσχετιζόταν με ιερούς βράχους, κοντά ή πάνω στους οποίους γίνονταν προσφορές ή θυσίες.
Λέγεται πως αυτοί οι βράχοι-βωμοί, είχαν μία μεταλλομαγνητική δομή και από αυτούς κατασκευάζονταν μαγικά δαχτυλίδια που τα φορούσαν μονάχα οι Μεγάλοι Μύστες σε ορισμένες τελετές. Αυτά τα μεταλλικά δαχτυλίδια, ένα δείγμα των οποίων βρέθηκε στις τελευταίες ανασκαφές του ιερού, επέτρεπαν στον Μύστη να έρθει σ' επαφή με τη Δύναμη της Μεγάλης Κυρίας.
Από την Μεγάλη Κυρία των βράχων, την Αξίερον, πιθανόν αποσπάσθηκαν η «Εκάτη Ζηρυνθία» και «Αφροδίτη Ζηρυνθία».
Ωστόσο στο πέρασμα των αιώνων η λατρεία τους ήταν πια πιο κοντινή στο Ολύμπιο πάνθεον από ότι η λατρεία των θεών της Σαμοθράκης.
Τη θεά Ζηρυνθία-Αφροδίτη την αναπαριστάνουν σε μερικά παράξενα αγαλματάκια που βρέθηκαν σε τάφους, γυμνή και με τρία στήθη.
Υπάρχει ενδεχόμενο να έχει σχέση με το φως το όνομα Ζηρυνθία; Ίσως, ας μη ξεχνάμε πως ο Ησύχιος την ονομάζει χρυσή. Επίσης είδαμε πως ήταν προσωνύμιο του Απόλλωνα, του Απολλώνιου φωτός.
Ο Λυκόφρων επίσης αναφέρει πως γίνονταν νυχτερινές λαμπαδηφορίες προς τιμήν της ως «Ζηρυνθία Σρύμονος».
Η θεά Ζηρυνθία υπήρξε για πολλούς αιώνες αυτόνομη με την δική της λατρεία, ξέχωρη από την Αφροδίτη και την Εκάτη.
Πολλές αρχέγονες θεότητες στο πέρασμα των αιώνων συγχωνεύτηκαν και έγιναν προσωνύμια σε θεότητες του Ολύμπιου πάνθεον.
Έτσι βλέπουμε για παράδειγμα πως η θεά Εννοδία της Θεσσαλίας γίνεται επίθετο της θεάς Εκάτης, η θεά Βριτομαρτις της Κρήτης γίνεται επίθετο της θεάς Αρτέμιδος, η θεά Βριμώ να γίνεται επίθετο της Περσεφόνης, της Εκάτης, της Ρέας και της Κυβέλης, η θεά Πασικρατα της Αρτέμιδος και της Περσεφόνης, και ούτω καθεξής.
Κάπου εδώ τελειώνει η αναφορά μου στην θεά Ζηρυνθία.
Η θεά Ζηρυνθία λατρεύτηκε, τιμήθηκε και αφέθηκε από τους ανθρώπους σε έναν βαθύ ύπνο. Πέρασε στον μύθο. Αν ξεχάστηκε είναι κάτι που δεν λέγεται με σιγουριά.
Μέσα στις μνήμες και στους μύθους σαφώς και παραμένει ζωντανή.
Περιμένοντας ίσως κάποιους μυσταγωγούς που, υπό των ήχων της έντονης και οργιαστικής μουσικής, θα την εγείρουν και θα μας ξυπνήσουν όλους εμάς, από τον βαθύ ύπνο της λησμοσύνης.
Ελθέ θεά!
Έρευνα, αρθρογραφία και συλλογή πληροφοριών έγινε από την Γιώβη Βασιλική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου