"Τι ’ναι θεός, τι μη θεός, και τι ’ναι ανάμεσά τους; "

 Η Τραγωδία του Ευριπίδη "Ελένη" διδάχτηκε (παίχτηκε) το 412 π.Χ. στα Διονύσια και επέφερε πολλές καινοτομίες. Ο Μενέλαος μετά από την άλωση της Τροίας κατέπλευσε στην Αίγυπτο όπου συνάντησε την Ελένη και έμαθε με κατάπληξη ότι η «εν Τροία» Ελένη ήταν φάσμα ψευδές...
Η πραγματική του σύζυγος ήταν κρυμμένη στην Αίγυπτο καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου και ο καταστροφικός πόλεμος της Τροίας είχε βασιστεί σε ένα ψέμα.
ΧΟΡΟΣ
"Τι ’ναι θεός, τι μη θεός,
και τι ’ναι ανάμεσά τους;
Ποιος θα το πει θνητός πως το ’βρε, καιρό πολύ εξετάζοντας τα πάντα,
μια και το βλέπει, εδώ κι εκεί
των θεών οι γνώμες να πηδούν και πάλι στο ενάντιο να γυρνάνε
ανέλπιστα κι αλόγιαστα;
Ελένη, είσαι του Δία θυγατέρα, σαν άσπρος κύκνος ο γονιός σου στον κόρφο σ’ έσπειρε της Λήδας.
Ύστερα σ’ όλη την Ελλάδα σε είπαν άδικη, άπιστη, άθεη, προδότρα
μες στους ανθρώπους δεν υπάρχει
τίποτα σίγουρο, στων θεών μόνο
τα λόγια βρήκα την αλήθεια.
Ανέμυαλοι όσοι αποζητούν τη δόξα με λόγχες και με δυνατά στον πόλεμο κοντάρια,
λογιάζοντας αστόχαστα πως έτσι θα πάψουν των θνητών τις συμφορές
γιατί, αν το δίκιο σου ζητάς με το αίμα, η αμάχη δε θα λείψει από τον κόσμο
γι’ αυτήν οι Πριαμίδες πήγαν
κάτω στη γης, ενώ μπορούσαν μονάχα με τα λόγια, Ελένη,
τέλος να δώσουνε στην έχθρα.
Τώρα στον Άδη ’ναι βαθιά χωμένοι,
τα κάστρα τους φωτιά τα ’χει σαρώσει
σαν κεραυνός του Δία κι εσύ
πέρασες βάσανα και βάσανα
που αβάσταχτους σηκώσαν θρήνους."

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, Ελένη, Δραματική Ποίηση, Γ’ Γυμνασίου
Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων
μετφρ. Τάσος Ρούσσος