Ακόμα και όταν (ο Σωκράτης) αστειευόταν, ουδόλως ολιγότερον απ’ ό,τι συνέβαινε στις σοβαρές συζητήσεις ωφελούσε την παρέα του. Δηλαδή, πολλές φορές συνέβαινε να λέγει ότι αγαπάει κάποιον, αλλά ήταν ολοφάνερο ότι δεν προτιμούσε αυτούς που είχαν γεννηθεί με ωραία σώματα, αλλά αυτούς που είχαν ψυχές με ροπή προς την αρετή. Και αντιλαμβανότάν τις αγαθές φύσεις από την ταχύτητα μάθησης σ’ όσα επιδίδονταν και την ικανότητα να απομνημονεύουν όσα μάθαιναν και από την έφεση προς όλα τα μαθήματα, μέσω των οποίων είναι δυνατόν κάποιος να κυβερνά επιτυχώς το σπίτι (του) και την πόλη, και γενικά καλώς να διατίθεται προς τους ανθρώπους και τα ανθρώπινα πράγματα. Γιατί νόμιζε ότι οι άνθρωποι αυτής της ποιότητας εάν, είχαν εκπαιδευθεί. όχι μόνον οι ίδιοι θα γίνονταν ευτυχείς και θα κυβερνούσαν τα σπίτια τους επιτυχώς, αλλα θα μπορούσαν να κάνουν ευτυχείς και τους άλλους ανθρώπους και τις πόλεις. Και δεν προσέγγιζε όλους τόυς ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, αλλ’ όσους νόμιζαν ότι ή σαν κατά τα φυσικά προσόντα σπουδαίοι, περιφρονούσαν όμως τη μάθηση, (τους) δίδασκε ότι κατεξοχήν έχουν ανάγκη από την παιδεία όσοι θεωρούνται ότι είναι άριστες φύσεις, φέροντας το παράδειγματα των αλόγων καλής ράτσας, τα οποία, μολονότι είναι άγρια καί ορμητικά, όταν δαμαστούν από μικρή ηλικία γίνονται ευπειθή και άριστα, άμα όμως μείνουν αδάμαστα γίνονται δυσκολοσυγκράτητα και τελείως άχρηστα, και από τους σκύλους καλής ράτσας, που είναι και δραστήριοι και επιθετικοί στα θηρία, όσοι καλά εκγυμνασθούν γίνονται πολύ χρήσιμοι και άριστοι στα κυνήγια, ενώ όταν παραμένουν αγύμναστοι γίνονται άχρηστοι και πολύ επιθετικοί και παντελώς απείθαρχοι. Κατά τον ίδιο τρόπο βέβαια και όσους από τους ανθρώπους έχουν άριστες καταβολές, που είναι και πολύ ανδρείοι στις ψυχές και πολύ ακριβολόγοι με όσα τυχόν καταγίνονται, (τους παρουσίαζε) ότι γίνονται άριστοι και ωφελιμότατοι όταν εκπαιδευτούν και μάθουν όσα πρέπει να πράττουν, γιατί επιτελούν πάρα πολλά και πολύ μεγάλα καλά. Όταν όμως μένουν απαίδευτοι και αμαθείς, γίνονται χείριστοι και πολύ βλαπτικοί, γιατί, αφού δεν ξέρουν να εκτιμούν τι πρέπει να πράττουν, πολλές φορές επιχειρουν πονηρά πράγματα, και, έχοντας μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και ορμητικότητα, γίνονται ασυγκράτητοι και δύσκολα χειραγωγούμενοι• γι’ αυτό διαπράττουν πάρα πολλά καί πολύ μεγάλα κακά. Ακόμη, όσους καΰχούνταν για τον πολύ τους πλούτο και νόμιζαν ότι ουδολώς έχουν ανάγκη από παιδεία, επειδή θεωρούσαν ότι θα αρκέσει ο πλούτος τους για να κάνουν οτιδήποτε θέλουν και να τιμούνται από τους ανθρώπους, τους σωφρόνιζε λέγοντας ότι είναι ανόητος όποιος νομίζει ότι, αν δε μάθει τα ωφέλιμα και τα βλαβερά, θα ξεχωρίζει αυτά, και ανόητος είναι όποιος, μην έχοντας αυτή τη γνώση, επειδή αποκτά με τον πλούτο του ό,τι θέλει, νομίζει ότι ευτυχεί, χωρίς να μπορεί να πράττει τα συμφέροντα και να παρασκευάζει τα προς το βίον του με καλό και ικανοποιητικό τρόπο• τέλος, είναι ηλίθιος όποιος νομίζει ότι, χάρη στον πλούτο του, ενώ δε γνωρίζει τίποτε, θα δώσει την εντύπωση ότι είναι αγαθός, ή, ενώ θα φαίνεται ότι ουδόλως είναι αγαθός, ότι θα αποκτήσει μεγάλη υπόληψη.
Πηγή: Η παιδαγωγική διδακτική στους αρχαίους συγγραφείς, Αθανάσιος Β. Βερτσέτης, Αθήνα 2001
Ακόμα και όταν (ο Σωκράτης) αστειευόταν, ουδόλως ολιγότερον απ’ ό,τι συνέβαινε στις σοβαρές συζητήσεις ωφελούσε την παρέα του. Δηλαδή, πολλές φορές συνέβαινε να λέγει ότι αγαπάει κάποιον, αλλά ήταν ολοφάνερο ότι δεν προτιμούσε αυτούς που είχαν γεννηθεί με ωραία σώματα, αλλά αυτούς που είχαν ψυχές με ροπή προς την αρετή. Και αντιλαμβανότάν τις αγαθές φύσεις από την ταχύτητα μάθησης σ’ όσα επιδίδονταν και την ικανότητα να απομνημονεύουν όσα μάθαιναν και από την έφεση προς όλα τα μαθήματα, μέσω των οποίων είναι δυνατόν κάποιος να κυβερνά επιτυχώς το σπίτι (του) και την πόλη, και γενικά καλώς να διατίθεται προς τους ανθρώπους και τα ανθρώπινα πράγματα. Γιατί νόμιζε ότι οι άνθρωποι αυτής της ποιότητας εάν, είχαν εκπαιδευθεί. όχι μόνον οι ίδιοι θα γίνονταν ευτυχείς και θα κυβερνούσαν τα σπίτια τους επιτυχώς, αλλα θα μπορούσαν να κάνουν ευτυχείς και τους άλλους ανθρώπους και τις πόλεις. Και δεν προσέγγιζε όλους τόυς ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, αλλ’ όσους νόμιζαν ότι ή σαν κατά τα φυσικά προσόντα σπουδαίοι, περιφρονούσαν όμως τη μάθηση, (τους) δίδασκε ότι κατεξοχήν έχουν ανάγκη από την παιδεία όσοι θεωρούνται ότι είναι άριστες φύσεις, φέροντας το παράδειγματα των αλόγων καλής ράτσας, τα οποία, μολονότι είναι άγρια καί ορμητικά, όταν δαμαστούν από μικρή ηλικία γίνονται ευπειθή και άριστα, άμα όμως μείνουν αδάμαστα γίνονται δυσκολοσυγκράτητα και τελείως άχρηστα, και από τους σκύλους καλής ράτσας, που είναι και δραστήριοι και επιθετικοί στα θηρία, όσοι καλά εκγυμνασθούν γίνονται πολύ χρήσιμοι και άριστοι στα κυνήγια, ενώ όταν παραμένουν αγύμναστοι γίνονται άχρηστοι και πολύ επιθετικοί και παντελώς απείθαρχοι. Κατά τον ίδιο τρόπο βέβαια και όσους από τους ανθρώπους έχουν άριστες καταβολές, που είναι και πολύ ανδρείοι στις ψυχές και πολύ ακριβολόγοι με όσα τυχόν καταγίνονται, (τους παρουσίαζε) ότι γίνονται άριστοι και ωφελιμότατοι όταν εκπαιδευτούν και μάθουν όσα πρέπει να πράττουν, γιατί επιτελούν πάρα πολλά και πολύ μεγάλα καλά. Όταν όμως μένουν απαίδευτοι και αμαθείς, γίνονται χείριστοι και πολύ βλαπτικοί, γιατί, αφού δεν ξέρουν να εκτιμούν τι πρέπει να πράττουν, πολλές φορές επιχειρουν πονηρά πράγματα, και, έχοντας μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και ορμητικότητα, γίνονται ασυγκράτητοι και δύσκολα χειραγωγούμενοι• γι’ αυτό διαπράττουν πάρα πολλά καί πολύ μεγάλα κακά. Ακόμη, όσους καΰχούνταν για τον πολύ τους πλούτο και νόμιζαν ότι ουδολώς έχουν ανάγκη από παιδεία, επειδή θεωρούσαν ότι θα αρκέσει ο πλούτος τους για να κάνουν οτιδήποτε θέλουν και να τιμούνται από τους ανθρώπους, τους σωφρόνιζε λέγοντας ότι είναι ανόητος όποιος νομίζει ότι, αν δε μάθει τα ωφέλιμα και τα βλαβερά, θα ξεχωρίζει αυτά, και ανόητος είναι όποιος, μην έχοντας αυτή τη γνώση, επειδή αποκτά με τον πλούτο του ό,τι θέλει, νομίζει ότι ευτυχεί, χωρίς να μπορεί να πράττει τα συμφέροντα και να παρασκευάζει τα προς το βίον του με καλό και ικανοποιητικό τρόπο• τέλος, είναι ηλίθιος όποιος νομίζει ότι, χάρη στον πλούτο του, ενώ δε γνωρίζει τίποτε, θα δώσει την εντύπωση ότι είναι αγαθός, ή, ενώ θα φαίνεται ότι ουδόλως είναι αγαθός, ότι θα αποκτήσει μεγάλη υπόληψη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠηγή: Η παιδαγωγική διδακτική στους αρχαίους συγγραφείς, Αθανάσιος Β. Βερτσέτης, Αθήνα 2001