Translate

Κυριακή 5 Ιουνίου 2016

Πως προέκυψε η έκφραση: "ου φροντίς Ιπποκλείδη"

Η Σικυώνα  ήταν κατά τον 6ο π.χ. αιώνα μια από τις πιο σημαντικές πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας, με μεγάλη πολιτική και πολιτισμική παρουσία. ..
Ο Κλεισθένης είχε μια κόρη, την Αγαρίστη την οποία, όταν αυτή έφθασε σε ηλικία γάμου, φιλοδόξησε να την παντρέψει με τον πιο καλό γαμπρό που διέθετε εκείνη την εποχή η Ελλάδα. Αμέσως μετά τη νίκη του με τέθριππο στους Ολυμπιακούς αγώνες (52η Ολυμπιάδα, 572 π.χ.), έβαλε λοιπόν τον κήρυκα να διακηρύξει, ότι θα δέχεται στο αρχοντικό του όλους τους νέους που θα ήθελαν να παντρευτούν την κόρη του και έκριναν τον εαυτό τους άξιο γι’ αυτό, για να τους φιλοξενήσει επί ένα χρόνο, να τους γνωρίσει επαρκώς και να διαλέξει ανάμεσά τους αυτόν που θα έκανε γαμπρό του. Κάλεσε λοιπόν τους υποψήφιους μνηστήρες, για να διαλέξει τον "άριστο των Ελλήνων".
Πραγματικά, μαζεύτηκαν στη Σικυώνα οι καλύτεροι νέοι απ’ όλες τις ελληνικές περιοχές της  χώρας και των αποικιών, ο Ηρόδοτος αναφέρει ονομαστικά 13 υποψήφιους, για να διεκδικήσουν το χέρι της Αγαρίστης. Από την Αθήνα πήγαν δύο, ο Ιπποκλείδης ο γιος του Τείσανδρου και απόγονος των Φυλαϊδών και ο Μεγακλής γιος του Αλκμαίωνος.
Σε όλους αυτούς ο Κλεισθένης επιφύλαξε βασιλική φιλοξενία, τους είχε φτιάξει και ειδικό γυμναστήριο συνέτρωγε και συναναστρεφόταν πότε με τον καθένα ξεχωριστά, πότε με μερικούς απ’ αυτούς και πότε– πότε με όλους μαζί, συζητούσε, τους ρωτούσε για την πατρίδα τους και την οικογένειά τους, τους παρακολουθούσε να γυμνάζονται και προσπαθούσε να διαλέξει τον καλύτερο, σε ανδρεία, σε χαρακτήρα, σε τρόπους, σε κλίσεις και σε μόρφωση. Από την αρχή φάνηκε η υπεροχή του Αθηναίου Ιπποκλείδη, που ξεχώριζε από όλους σε ομορφιά, εξυπνάδα, γνώσεις και αθλητικές επιδόσεις.
Η απόφαση του Κλεισθένη έκλινε μάλλον προς αυτόν, τόσο για τα προτερήματα όσο και για την καταγωγή του.
Όταν τέλειωσε ο χρόνος της φιλοξενίας, ο Κλεισθένης ανεκοίνωσε ότι θα έκανε στους υποψήφιους γαμπρούς το τραπέζι των αρραβώνων, στο οποίο θα τους γνωστοποιούσε την απόφασή του.
Στο γλέντι οι νέοι, που εξακολουθούσαν να ανταγωνίζονται όσο δεν είχε ανακοινωθεί η τελική κρίση, τραγούδησαν, απήγγειλαν και χόρεψαν, αφού και αυτές οι ικανότητες επρόκειτο να συνεκτιμηθούν στην τελική επιλογή.
Στη λαμπρή γιορτή της μοιραίας βραδιάς, με τα πλούσια εδέσματα, τα κρέατα από τα εκατό βόδια που θυσιάστηκαν για την περίπτωση και το άφθονο κρασί, ήρθαν στο κέφι οι υποψήφιοι μνηστήρες, όπως και όλοι οι Σικυώνιοι που συμμετείχαν στις χαρές της αρχοντοπούλας.
Φαίνεται ότι ο Ιπποκλείδης έπινε περισσότερο απ’ όσο έπρεπε. Χόρεψε στην αρχή τον αθηναϊκό χορό «εμμέλεια» ή κατά μία άλλη εκδοχή τον «κόρδακα»  και ύστερα συνέχισε με λακωνικούς μιμικούς και άλλους αθηναϊκούς χορούς και τέλειωσε με έναν πολύ ζωηρό και αρκετά άσεμνο, που τον χόρεψε πάνω σε ένα τραπέζι με την πλάτη πάνω στο τραπέζι και κουνώντας τα πόδια του στον αέρα. Ο Κλεισθένης, που από την αρχή παρακολουθούσε αποσβολωμένος και με δυσφορία τις χορευτικές επιδείξεις του ευνοουμένου του, δεν άντεξε περισσότερο. Διέκοψε τον αυλητή και φώναξε στον χορευτή:
«Γιε του Τίσσανδρου, με το χορό σου κλώτσησες το γάμο σου» («Ω παι Τισσάνδρου, απορχήσαό γε μεν τον γάμον»). Και ο Ιπποκλείδης, μέσα στη γενική ευθυμία, του απάντησε με τη φράση που... άλλαξε τον κόσμο:
Η απάντηση του απτόητου νέου ήταν «ου φροντίς Ιπποκλείδη », δηλαδή«δεν σκοτίζεται ο Ιπποκλείδης» ή περίπου «δεν χολοσκάει ο Ιπποκλείδης» ή ενδεχομένως«καρφί δεν του καίγεται του Ιπποκλείδη» ή ίσως«στα παληά του τα παπούτσια (ή και αλλού) του Ιπποκλείδη».
Ο Κλεισθένης έδωσε τελικά την κόρη του στον Μεγακλή και έστειλε τους μνηστήρες σπίτια τους δίνοντάς τους δώρο ένα τάλαντο αργύρου και λέγοντάς του ότι αν δεν είχε παρά μόνο μια παρθένα (την κόρη του) για να δώσει, θα τους διάλεγε όλους.
Από τότε η φράση παρέμεινε παροιμιώδης, λέει ο Ηρόδοτος, και χρησιμοποιείται πράγματι μέχρι τις μέρες μας. Αν κάποιος υφίσταται μια πίεση ή μια απειλή ή του επισείεται ένας κίνδυνος ή του ανακοινώνεται κάτι δυσάρεστο ή κάτι για να τον κάνει να ξανασκεφτεί κάποιες αποφάσεις του, και θέλει να δείξει ότι δεν σκοπεύει να μετανιώσει ή να υποχωρήσει, απαντά«ου φροντίς Ιπποκλείδη».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου