«Εξορίσαμε την ομορφιά, οι Έλληνες για χάρη της πήραν τ’ άρματα»

«Η τραγικότητα του μεσογειακού ήλιου έχει κάτι διαφορετικό απ' την τραγικότητα της ομίχλης. Έρχονται στιγμές που πάνω στη θάλασσα και στους πρόποδες των βουνών η νύχτα πέφτει μέσα στην τέλεια καμπύλη ενός μικρού κόλπου. Υψώνεται τότε πάνω απ' τα σιωπηλά νερά μια πλησμονή γεμάτη αγωνία.
Σ' αυτά τα μέρη μπορείς να καταλάβεις πως αν οι Ελληνες άγγιξαν την απελπισία, το 'καναν πάντα με τη συνδρομή της ομορφιάς, κι η ομορφιά αποκτούσε τότε μια δύναμη καταπιεστική. Μέσα σ' αυτή τη χρυσωμένη δυστυχία, η τραγωδία θριαμβεύει. Αντίθετα, η εποχή μας εξέθρεψε την απόγνωσή της μες στην ασχήμια και την αναστάτωση. Αν ποτέ μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον πόνο ευτελή, τότε και η Ευρώπη θα άξιζε τον ίδιο χαρακτηρισμό
Εξορίσαμε την ομορφιά, οι Έλληνες για χάρη της πήραν τ’ άρματα. Πρώτη διαφορά, που έρχεται όμως από μακριά. Η ελληνική σκέψη οχυρώθηκε πάντα πίσω από την ιδέα των ορίων.
Δεν εξώθησε τίποτε ως τα άκρα, ούτε τα ιερά ούτε τη λογική, γιατί δεν αρνήθηκε τίποτε, μήτε τα ιερά μήτε τη λογική. Μετρίασε το απόλυτο, εξισορροπώντας τη σκιά και το φως. Η Ευρώπη μας αντίθετα, ψάχνοντας να κατακτήσει την ολότητα, είναι κόρη της υπερβολής. Αρνείται την ομορφιά, όπως αρνείται και καθετί που δεν εξυμνεί. Αν και εγκωμιάζει με διαφορετικούς τρόπους ένα μόνο πράγμα: τη μελλοντική επικράτηση της λογικής. Μέσα στην τρέλα της μετατοπίζει τα αιώνια όρια και αμέσως σκοτεινές Ερινύες ρίχνονται πάνω της και την κατασπαράζουν. Η Νέμεσις αγρυπνά, θεά του μέτρου κι όχι της εκδίκησης. Τιμωρεί αμείλικτα όλους όσοι ξεπερνούν τα όρια.

Να γιατί είναι ξεδιάντροπο να διακηρύσσουμε σήμερα πως είμαστε παιδιά της Ελλάδας. Γιατί τότε είμαστε τα παιδιά που την πρόδωσαν. Τοποθετώντας την ιστορία στο θρόνο του Θεού, βαδίζουμε προς τη θεοκρατία, σαν κι εκείνους που οι Έλληνες αποκαλούσαν βαρβάρους και τους πολέμησαν μέχρι θανάτου στα νερά της Σαλαμίνας. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε σωστά τη διαφορά μας, πρέπει ν’ απευθυνθούμε σε κείνον το φιλόσοφό μας που είναι ο πραγματικός αντίπαλος του Πλάτωνα. «Μόνο η σύγχρονη πόλη» τολμά να γράψει ο Χέγκελ «προσφέρει στο πνεύμα το πεδίο όπου μπορεί ν’ αποκτήσει συνείδηση της υπόστασής του». 

Ζούμε έτσι στην εποχή των μεγάλων πόλεων. Σκόπιμα, ο κόσμος ακρωτηριάστηκε απ’ αυτά που συνιστούν τη διάρκειά του: τη φύση, τη θάλασσα, το λόφο, το στοχασμό της νύχτας. Δεν υπάρχει πια συνείδηση παρά στους δρόμους, γιατί δεν υπάρχει ιστορία παρά στους δρόμους, αυτός είναι ο κανόνας. Κι ακολουθώντας τον, τα πιο χαρακτηριστικά έργα μας εκφράζουν την ίδια προκατειλημμένη άποψη. Από την εποχή του Ντοστογιέφσκι ψάχνουμε μάταια για τοπία στη μεγάλη ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Η ιστορία δεν ερμηνεύει ούτε το φυσικό σύμπαν που υπήρξε πριν απ’ αυτήν ούτε την ομορφιά που βρίσκεται υπεράνω της. Προτίμησε να τ’ αγνοήσει. Ενώ ο Πλάτωνας τα περιείχε όλα, το παράλογο, τη λογική, και το μύθο, οι φιλόσοφοι μας δεν περιέχουν παρά μονάχα το παράλογο και τη λογική, γιατί έκλεισαν τα μάτια τους στα υπόλοιπα. Ο τυφλοπόντικας συλλογίζεται»

"Η εξορία της Ελένης" Αλμπέρ  Καμύ