ΟΙ ΣΠΑΡΤΙΆΤΙΣΣΕΣ ΜΑΝΕΣ

Η δειλία, η εγκατάλειψη της ασπίδας και η λιποταξία στο πεδίο της μάχης στην Σπάρτη

ήταν απαράδεκτη. Σε αντίθεση με τις περισσότερες Ελληνίδες, οι Σπαρτιάτισσες αρνούνταν να θρηνήσουν τους άντρες που πέθαιναν στον πόλεμο. Μάλλον περήφανες ένιωθαν για τη γενναιότητα των γιων τους.Η υπερηφάνεια για τους γιους τους φαίνεται ότι τις συνέδεε στενά με την ενθουσιαστική υιοθέτηση των σπαρτιατικών ηθών.
Η ανανδρία πάλι φαίνεται ότι μπορούσε να εξωθήσει μια μητέρα σε τρομερό εξευτελισμό του γιου της.
Ο δοξασμένος θάνατος στη μάχη, ήταν αυτό που κάθε μάνα ονειρευόταν για το γιο της.
Παρακάτω αναφέρονται κάποια από τα λόγια Σπαρτιατισσών, τα περισσότερα από τα οποία μας έχει παραδώσει ο Πλούταρχος στο έργο του Αποφθέγματα Λακεδαιμονίων:

 
•Η Δαμάτρια, μόλις έμαθε ότι ο γιος της ήταν δειλός και ανάξιος της, μόλις εμφανίστηκε μπροστά της, τον σκότωσε. Αυτό είναι το επίγραμμα που μιλάει γι’αυτήν: «Το Δαμάτριο που παρέβη τους νόμους σκότωσε η μητέρα του. Εκείνη Σπαρτιάτισσα κυρά, εκείνος νέος της Σπάρτης».

 
•Μια άλλη Σπαρτιάτισσα γυναίκα, μόλις οι γιοι της το έσκασαν από τη μάχη και πήγαν προς το μέρος της, τους είπε:
«Για πού νομίζετε ότι το βάλατε και το σκάσατε τιποτένιοι σκλάβοι; Ή μήπως σκοπεύετε να κουρνιάσετε εκεί απ’ όπου βγήκατε;». Και, σηκώνοντας τα φορέματά της, τους έδειξε την κοιλιά της.

 
•Μία γυναίκα, μόλις είδε το γιο της να πλησιάζει, τον ρώτησε πώς πήγαιναν τα
πράγματα για τη χώρα τους.
Κι όταν εκείνος απάντησε: «όλοι οι άντρες είναι νεκροί», σήκωσε ένα κεραμίδι, το πέταξε καταπάνω του και τον σκότωσε, λέγοντας: «Και σένα τι σε στείλανε; Να μας φέρεις τα κακά μαντάτα;».

 
• «Τον γέννησα για να μπορεί να πεθάνει για τη Σπάρτη και τώρα οι ευχές μου φαίνεται ότι εκπληρώθηκαν», φαίνεται να λέει μάνα Σπαρτιάτισσα που έχασε το γιο της.

 
•Καθώς μια γυναίκα έθαβε το γιο της, ένα άχρηστο γραΐδιο την πρόφτασε και της είπε:
«Φτωχή γυναίκα, τι τύχη!».
«Ναι, μα τους θεούς, αλλά τύχη καλή», της απάντησε η γυναίκα «γιατί τον γέννησα για να μπορέσει να πεθάνει για τη Σπάρτη, και ό,τι πεθύμησα έγινε…».

 
•Όταν μια γυναίκα από την Ιωνία περηφανεύεται για ένα από τα υφαντά της, το οποίο πραγματικά ήταν μεγάλης αξίας, μία Σπαρτιάτισσα της επέδειξε τους τέσσερις απόλυτα πειθαρχημένους και ευσυνείδητους γιους της και της είπε ότι κάτι τέτοιο πρέπει να παράγει μια καλή αρχόντισσα και για τέτοια να παινεύεται και να καμαρώνει.

 
•Μία άλλη, αφού πληροφορήθηκε ότι ο γιος της είχε εγκαταλείψει τη θέση του στη μάχη, παρήγγειλε σ’ αυτόν: «Κυκλοφορεί μία άσχημη φήμη για το όνομά σου και εις βάρος σου. Φρόντισε να σταματήσει ή πέθανε».

 
•Σπαρτιάτισσα, που έμαθε για το θάνατο του γιου στο πεδίο της μάχης, φαίνεται να λέει: «είναι προτιμότερο να μάθω ότι πέθανε και ο θάνατος υπήρξε αντάξιός του και της πατρίδας και των γονιών του, παρά να τον δω να φέρνει μία μακριά και άτιμη ζωή».

•Κάποια άλλη, τη στιγμή που έδινε συμβουλές στο γιο της, που ετοιμαζόταν να φύγει για τον πόλεμο, και του τόνιζε τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που είχε προς την πατρίδα, την πλησίασε κάποια άλλη για να την παρηγορήσει που έφευγε ο γιος της.
Εκείνη της είπε: «πρέπει μάλλον να με συγχαρείς, γιατί τον έφερα στον κόσμο για να
πεθάνει υπέρ της πατρίδας».

 
•Όταν ένα αγόρι γύρισε από τη μάχη μόνο, δίχως τ’ αδέρφια του, η μητέρα του, αντί να τον καλωσορίσει με τρυφεράδα, τον σφυροκοπούσε με προσβολές:
«Σε μεγάλωσα για να γίνεις εσύ ο μόνος δειλός από τα παιδιά μου;».

 
•Η Αρχιλέονις, μητέρα του Βρασίδα, ρώτησε εκείνους που είχαν έρθει να της ανακοινώσουν το θάνατο του γιου της, αν πέθανε γενναία στη μάχη, αντάξια των Σπαρτιατών. Όταν εκείνοι της απάντησαν καταφατικά και μάλιστα ότι ήταν ο καλύτερος όλων, αυτή τους είπε:
«Πράγματι, ο γιος μου υπήρξε γενναίος, αλλά πρέπει να μάθετε, ότι η Σπάρτη έχει και άλλους, οι οποίοι αξίζουν περισσότερο από το γιο μου».

 
•Όταν ανακοίνωσαν σε μία μάνα ότι ο γιος της πέθανε ένδοξα στη μάχη, απάντησε:
«Ας τον θάψουν, θα τον αντικαταστήσει ο αδερφός του».

 
•Μία Σπαρτιάτισσα, που έστελνε τον κουτσό της γιο στον πόλεμο, έλεγε στους συμπολεμιστές του:
«Με κάθε βήμα που θα κάνει ο γιος μου, εσείς να παίρνετε θάρρος».

 
•Μάνα, που περίμενε τον αγγελιοφόρο τον ρώτησε:
«Τι νέα μας φέρνεις;». 

Και εκείνος της απάντησε:
«Και τα πέντε σου παιδιά σκοτώθηκαν».
«Δεν σε ρωτάω αυτό. Η πατρίδα μου κινδυνεύει;» ρώτησε.
«Όχι», απάντησε εκείνος.
«Τότε δέχομαι με ευχαρίστηση αυτό που έπαθα», ήταν τα λόγια της.