Ζούμε στην κοινωνία των λόμπι και των χόμπι

"Το δυτικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει μπει εδώ και είκοσι χρόνια σε φάση επιταχυνόμενης διάλυσης. Υφίσταται κρίση περιεχομένου: Τι μεταδίδεται, και τι πρέπει να μεταδίδεται, και με βάση ποια κριτήρια; Δηλαδή: κρίση των "προγραμμάτων" και κρίση του στόχου προς τον οποίο καταρτίζονται τα προγράμματα.

Διέρχεται επίσης κρίση της εκπαιδευτικής σχέσης: ο παραδοσιακός τύπος της αναντίρρητης αυθεντίας έχει γκρεμιστεί, και νέοι τύποι - ο δάσκαλος - συμμαθητής, για παράδειγμα - δεν καταφέρνουν ούτε να διαμορφωθούν, ούτε να αναγνωριστούν, ούτε να διαδοθούν. Όμως όλες αυτές οι διαπιστώσεις θα παρέμεναν αφηρημένες αν δεν τις συσχετίζαμε με την πιο εξόφθαλμη και εκτυφλωτική εκδήλωση της κρίσης του εκπαιδευτικού συστήματος, που κανείς δεν τολμά καν να την αναφέρει. Ούτε οι μαθητές ούτε οι δάσκαλοι ενδιαφέρονται πια για αυτό που συμβαίνει μέσα στο σχολείο σαν τέτοιο, και οι μετέχοντες δεν επενδύουν πια στην παιδεία ως παιδεία. 
Για τους εκπαιδευτικούς έχει γίνει αγγαρεία προς το ζην, ενώ για τους μαθητές, για τους οποίους έχει πάψει να είναι το μοναδικό άνοιγμα προς τον εξωοικογενειακό κόσμο, και οι οποίοι δεν έχουν ακόμα την απαιτούμενη ηλικία (ή ψυχική δομή) ώστε να μπορούν να την δουν ως εργαλειακή επένδυση (ολοένα προβληματικότερης άλλωστε αποδοτικότητας) έχει καταντήσει μία βαρετή υποχρέωση. Με δύο λόγια, το ζητούμενο είναι η απόκτηση ενός "χαρτιού" που θα επιτρέπει την άσκηση ενός επαγγέλματος (εφόσον βρει κανείς δουλειά).

Θα μας απαντήσουν ότι, στην ουσία, πάντα έτσι ήταν. Ίσως. Αλλά δεν είναι αυτό το ζήτημα. Άλλοτε - εώς πρόσφατα - όλες οι διαστάσεις του εκπαιδευτικού συστήματος (και οι αξίες στις οποίες παρέπεμπαν) ήταν αδιαμφισβήτητες, τώρα δεν είναι πια.

Το νεαρό άτομο προέρχεται από μία παραπαίουσα οικογένεια, συχνάζει - ή και όχι - σε ένα σχολείο που το βλέπει σαν αγγαρεία, βρίσκεται τέλος μπροστά σε μία κοινωνία, στην οποία όλες οι "αξίες" και οι "νόρμες" έχουν λίγο πολύ αντικατασταθεί από το "βιοτικό επίπεδο", την "οικονομική επιφάνεια", τις ανέσεις και την κατανάλωση. Ούτε θρησκεία, ούτε "πολιτικές" ιδέες, ούτε κοινωνική αλληλεγγύη με κάποια τοπική ή εργασιακή κοινότητα, με κάποιους "ταξικούς συντρόφους". Αν δεν περιθωριοποιηθεί (ναρκωτικά, εγκληματικότητα, "χαρακτηρολογική" αστάθεια), του μένει η βασιλική οδός της ιδιώτευσης, που μπορεί αν θέλει να την εμπλουτίσει με μια ή περισσότερες προσωπικές μανίες. 
Ζούμε στην κοινωνία των λόμπι και των χόμπι".
Κορνήλιος Καστοριάδης- Η άνοδος της ασημαντότητας