Ο Αυτοματισμός του Ήρωνα με τις αυτόματες πόρτες σε ναό

Ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς ήταν μηχανικός και γεωμέτρης. Για την χρονολογία γέννησης του δεν υπάρχει κάτι δεδομένο, αλλά η πιθανότερη περίπτωση είναι πως έζησε τον 1ο αιώνα πχ. Υπήρξε διευθυντής της περίφημης Ανώτατης Τεχνικής Σχολής της Αλεξάνδρειας, το πρώτο πολυτεχνείο που είχε ιδρυθεί στο Μουσείο για μηχανικούς...

Το συγγραφικό έργο του Ήρωνα ήταν μεγάλο και αυτά που γνωρίζουμε είναι 16 πραγματείες. Απ' αυτές έχουν σωθεί ολόκληρες οι 10, από τις 3 έχουν σωθεί μονάχα αποσπάσματα και οι άλλες 3 χάθηκαν για πάντα. Τα 10 έργα που σώθηκαν είναι:

Μετρικά σε 3 βιβλία (περιέχει μετρήσεις γεωμετρικών σχημάτων επιπέδων και στερεών),
Διόπτρα (περί γεωδαισίας, για την κατασκευή διόπτρας που έμοιαζε με τον σημερινό θεοδόλιχο, με το όργανο αυτό γινόταν η μέτρηση της απόστασης ενός άστρου από την γη),
Πνευματικά σε 2 βιβλία (όργανα που λειτουργούσαν με την πίεση του αέρα ή του ατμού ή του νερού),
Περί αυτοματοποιητικής (για την αυτόματη κίνηση των σκηνικών ενός θεάτρου),
Βελοποιητικά (για πολεμικές μηχανές που αποτελούνταν από χορδές τόξων),
Ορισμοί, γεωμετρικά, γεωδαισία, στερεομετρικά,
Μηχανικά σε 3 βιβλία (για διάφορες μηχανές που λειτουργούσαν με τροχούς ή με γρανάζια),
Βαρούλκος (μηχανήματα για την έλξη μεγάλων βαρών),
Χειροβαλίστρας κατασκευή και συμμετρία (ατομική βαλίστρα),
Κατοπτρικά (χρήση στιλβωμένων μεταλλικών πλακών και καθρεφτών).

Μία από τις πολλές ανακαλύψεις και κατασκευές του, ήταν το άνοιγμα των πυλών ναού με αυτόματο τρόπο, εκμεταλλευόμενος το νερό, την φωτιά των θυσιών και την πίεση του αέρα που δημιουργούσε αυτή.

Ας δούμε την ανάλογη παραπομπή στο έργο του "Πνευματικά"
«Ναός κατασκευάζεται, έτσι ώστε, μόλις ανάβει φωτιά σε βωμό, που βρίσκεται στην είσοδο του, και γίνει θυσία, οι πόρτες του ναού να ανοίγουν αυτόματα και μόλις σβήσει η φωτιά πάλι να κλείνουν» (Ηρών, Πνευματικά, Α, 38).

Ανάλυση της κατασκευής του Ήρωνα
Στην εικόνα βλέπουμε τον αυτοματισμό που ανάγκαζε τις πόρτες του ναού να ανοίγουν όταν άναβε η φωτιά της θυσίας στον βωμό του ιερού.
Στο κάτω μέρος του βωμού υπήρχε αεροστεγές δοχείο του οποίου ο αέρας διαστελλόταν από το άναμμα της φωτιάς στο πάνω μέρος του.
Ο μεγαλύτερος όγκος του αέρα έσπρωχνε το υγρό από το κάτω δοχείο μέσω του σωλήνα (με το φαινόμενο του σιφωνισμού) στον διπλανό κουβά.
Όταν ο κουβάς με το περισσότερο νερό βάραινε αναγκαζόταν κατερχόμενος λόγω βάρους να τραβήξει τα σκοινιά που μέσω τροχαλίας άνοιγαν τις πόρτες του ναού.
Ένα αντίβαρο κρατούσε το κουβά σε ελεγχόμενη ισορροπία και μετά το σβήσιμο της φωτιάς, (μετά την ολοκλήρωση της θυσίας στον βωμό), ο κύκλος λειτουργίας επαναλαμβανόταν αντίστροφα κλείνοντας τις πόρτες και επαναφέροντας την συσκευή στην αρχική κατάσταση έτοιμη για την επόμενη θυσία.