«Όλα έχουν γίνει μικρότερα!»

"Κι ο Ζαρατούστρας στάθηκε και συλλογίστηκε. Τελικά είπε θλιμμένα: «Όλα έχουν γίνει μικρότερα!»
Κι ύστερα εξακολούθησε:
«Παντού βλέπω πόρτες πιο χαμηλές: κανένας σαν κι εμένα δεν θα μπορούσε να περάσει μεσ' απ' αυτές δίχως να σκύψει!
Ω, πότε θα γυρίσω σπίτι μου, όπου δεν θα χρειάζομαι πια να σκύβω, - όπου δεν θα χρειάζεται πια να σκύβω μπροστά στους μικρούς ανθρώπους!» ...
Περνώ μεσ' απ' το λαό και κρατώ τα μάτια μου ανοιχτά: δεν με συγχωρούν γιατί δεν ζηλεύω καθόλου τις αρετές τους.
Και το 'μαθα κι αυτό, ακόμη ανάμεσα τους: αυτός που επαινεί, μοιάζει σαν να δίνει πίσω, στην πραγματικότητα όμως θέλει να του δώσεις περισσότερα!
Προχωρώ ανάμεσα σ' αυτό το λαό και κρατώ τα μάτια μου ανοιχτά: έχουν γίνει μικρότεροι και γίνονται ακόμη πιο μικρότεροι: κι η θεωρία τους για την ευτυχία και την αρετή είναι η αιτία.
Γιατί είναι μέτριοι ακόμη και στην αρετή, - γιατί θέλουν τη βολή τους. Αλλά μόνο μια μέτρια αρετή συνταυτίζεται με το βόλεμα.
Πόδια και μάτια δεν θα 'πρεπε να λένε ψέματα, κι ούτε να δίνουν το 'να στ' άλλο το ψέμα. Αλλά υπάρχουν πολλά ψέματα ανάμεσα στο μικρό λαό.
Υπάρχει και λίγος αντρισμός εδώ πέρα: γι' αυτό οι γυναίκες τους φέρνονται αντρίκια. Γιατί μόνο αυτός που είναι ικανοποιητικά άντρας θ' απολυτρώσει τη γυναίκα μέσα στη γυναίκα.
Κι έχω ανακαλύψει τούτη την υποκρισία τη χειρότερη απ' όλες: ότι εκείνοι που προστάζουν υποκρίνονται πως έχουν τις αρετές αυτών που υπακούνε.
«Υπηρετώ-υπηρετείς-υπηρετούμε», έτσι εδώ ακόμη κι η υποκρισία των ηγετών έχει γίνει τροπάρι, - κι αλίμονο αν ο πρώτος ηγέτης γίνει μόνο ο πρώτος υπηρέτης!"

Φρίντριχ Νίτσε (Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα) [Μ3, Για την αρετή που σε κάνει μικρό]